Yayınlanan görsel Almanya’da sosyal bir reklam değildir ve kullanıcıların iddia ettiği gibi Alman yayın organı Bild tarafından yayınlanmamıştır. Rusya yanlısı sosyal medya hesapları tarafından dolaşıma sokulan görsel, bu yılın Nisan ayında Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habek’in Rus enerji tedarikini reddetmekle ilgili yaptığı açıklamalara dayanarak özel bir kullanıcı tarafından oluşturuldu. Ukrayna bayrağı, Ukrayna’yı Almanlar için enerji kaynaklarından tasarruf etmekle suçlamak amacıyla internette zaten var olan bir görsele eklenmiştir.
Almanya’da “Putin’i kızdırmak” için vücudun sadece dört bölgesinin yıkanmasını öneren ve sosyal medya reklamı olduğu iddia edilen bir görsel sosyal medyada dolaşıyor. Sözde “sosyal reklamda” vücut parçaları işaretlenmiş bir çocuk ve bir Ukrayna bayrağı tasvir ediliyor. Görselin üst kısmında yer alan yazıda “Putin’i kızdırmak istiyorsanız sadece bu dört vücut bölgesini yıkayın. Özgürlük uğruna sudan da tasarruf edilmelidir.” Diğer kullanıcılar, özellikle de Bulgar sosyal medya kullanıcıları, görselin Alman Bild gazetesinde yer alan ve okurlarını Putin’e inat daha az yıkanmaya çağırdığı iddia edilen bir makalede yer aldığına dikkat çekiyor.
Ekran Görüntüsü — facebook.com
Aslında bu görüntü Almanya’da sosyal bir reklam değildir ve Bild’in sayfalarında hiç yer almamıştır. StopFake, ilk olarak Alman yayın kuruluşu Bild’e bir soruşturma göndererek görüntünün yayınlarında yer alıp almadığına dair yorum talep etti. Bild, söz konusu görseli hiçbir platformunda yayınlamadığını söyledi.
Üstelik bu görüntü Almanya’da sosyal bir reklam da değildir. Bu resim için yapılan gelişmiş bir internet araması, bu yılın 24 Nisan’ı gibi erken bir tarihte Almanca bir Twitter profilinde şu başlıkla göründüğünü göstermektedir: “Büyükannenizi tehlikeye atmamak için 2 yıl boyunca ellerinizi yıkamak zorunda kaldınız! Şimdi duşta 4 vücut parçası Putin’i kızdırmak ve savaşı etkilemek için yeterli! (…) Bu dünyanın bu kadar basitleşmesi şaşırtıcı!” Twitter’daki yorumcular yazara bu görselin orijinal kaynağını sordular ancak herhangi bir yanıt gelmedi. Görselle ilgili daha fazla arama yapıldığında, Temmuz ayı ortasında “Almanya’da Almanlardan Rusya’ya inat daha az yıkanmaları istendiği” mesajını yaymaya başlayan Rusya yanlısı sosyal medya hesaplarındaki yayınlara ulaşılıyor.
Buna ek olarak, resim ile aranma, Hint dilinde vücut parçalarının isimlerini öğrenmeyi önermek için aynı çocuğun resmini (ancak Ukrayna bayrağı olmadan) kullanan eğitim web sitesi Teach On‘a götürür. Muhtemelen, sosyal ağlarda yayınlanan görüntü bilinmeyen bir kullanıcı tarafından Teach On sitesindeki resim temel alınarak derlenmiştir, çünkü bu resim ücretsiz olarak temin edilebilmektedir. Ukrayna bayrağı, Ukrayna’yı Almanlar için enerji kaynaklarından tasarruf etmekle suçlamak amacıyla internette zaten var olan bir görsele eklenmiştir. Bunun Almanya’da sosyal bir reklam olduğu bilgisi yanlıştır.
Bağlam
Nisan ayı başında Almanya Federal Ekonomi Bakanı Robert Habeck, ülkenin Rusya’dan bağımsızlığına katkıda bulunmak amacıyla Almanları enerji tasarrufu yapmaya çağırdı. Özellikle tasarruf konusuna değinen Habeck şunları vurguladı “Ancak bunu hepimizin katıldığı büyük bir ortak proje olarak görürsek Rusya’nın ithalatına daha az bağımlı hale gelebiliriz. İnsanlar Paskalya’da tren ya da bisiklet kullanabilirlerse bu iyi olur. Cüzdanı kurtarıyor ve Putin’i kızdırıyor.” Her şeyden önce Habeck, Rus petrolünden vazgeçmekten bahsediyordu ama “Putin’i kızdırmak için daha az yıkanmanız gerekir” demiyordu.
Buna ek olarak, 16 Nisan’da Alman internet sitesi Bild, ‘Sadece bu dört vücut bölgesini yıkamak yeterli’ başlıklı bir makale yayınladı. Bu yayının ana mesajı, vücut hijyenine zarar vermeden duşta daha az zaman geçirmenin mümkün olduğu ve hatta bunun tam tersinin de mümkün olduğudur, aşırı temizlik cildin koruyucu tabakasını tahrip edebilir. Bild gazetesinin görüştüğü dermatolog Yael Adler de bu sonuca varmıştır. “Pek çok dermatolojik sorun aşırı bakımdan kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla daha az sıklıkta duş aldığınızda, sadece enerji tasarrufu yapmakla kalmaz, aynı zamanda cildinize de yardımcı olursunuz” diyor. Ancak, makalede Ukrayna bayraklı bir çocuk resmi ya da Ukrayna’dan bahsedilmiyor.
Büyük ihtimalle, Rusya yanlısı kullanıcılar Alman Ekonomi Bakanı Habeck’in sözünü ve Bild makalesini birleştirmeye, bir Ukrayna bayrağı eklemeye ve ev yapımı görüntüyü “Almanya’da sosyal reklam” olarak dağıtmaya karar verdiler. StopFake, Rusya yaptırımlarının özellikle Avrupa ülkeleri üzerindeki “ezici etkisine” ilişkin benzer sahtekarlıkları daha önce “Manipülasyon: Almanlar Rusya karşıtı yaptırımlar nedeniyle klozet için yağmur suyu toplamaya zorlandı”, “Yalan Haber: Batı, ‘Ukrayna felaketle karşı karşıya’ olduğu için Rusya ile acil barış anlaşması istiyor – Politico”, “Yalan Haber: Ukraynalı mülteciler Almanya’daki eski Sachsenhausen toplama kampında yaşamaya davet edildi” başlıklı haberlerde defalarca çürütmüştü.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
