Rusya’nın Ukrayna’yı tam ölçekli istilası BM Antlaşmasının ağır bir ihlalidir. Belgeye göre Rusya’nın Ukrayna’da sözde “referandum” düzenlemeye hakkı yoktur çünkü “her devlet başka bir devletin ya da ülkenin ulusal birliğini ve toprak bütünlüğünü kısmen ya da tamamen ihlal etmeye yönelik her türlü eylemden kaçınmalıdır”.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, geçici olarak işgal edilen Ukrayna topraklarında “referandum” yapılmasını meşrulaştırmak amacıyla, Ruslar tarafından insanlar silahla tehdit edilerek yapılan bu tür “oylamaların” “yasallığı” hakkında bir yalan yaydı. Lavrov’a göre, kısmen işgal altındaki Donetsk, Luhansk, Zaporijjya ve Herson bölgeleri iddiaya göre “kendileri Rusya’nın bir parçası olmak istiyor” ve bu temelde BM Antlaşması uyarınca “kendi kaderlerini tayin etme hakkına sahipler”.
Rusya’nın sözde referandumları, tıpkı 2014 yılında Kırım’da Ruslar tarafından insanlar silahla tehdit edilerek yapılan “referandum” gibi, dünyanın hiçbir medeni ülkesi tarafından tanınmamaktadır. Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri temsilcileri, demokratik ülkelerin Rusya’nın geçici olarak ele geçirdiği Ukrayna şehirlerinde düzenlemeye çalışacağı sözde referandumları asla tanımayacağını söyledi. Sözde oylamaların yanı sıra yeni “halk cumhuriyetleri” ilan etme ya da Rusya’ya “bağlama” girişimleri de gayrimeşru sayılacaktır. Ayrıca ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Kremlin’in Rusya’da seferber etme ve sözde referandumlar düzenleme kararının “bir güç işareti değil, aksine bir zayıflık işareti” olduğunu vurguladı. Bu Rusya’nın başarısızlığının bir işaretidir” dedi.
BM Antlaşması ve özellikle de BM Antlaşması doğrultusunda Devletler Arasında Dostane İlişkiler ve İşbirliğine İlişkin Uluslararası Hukuk İlkeleri Bildirgesi, Rusya tarafından geçici olarak işgal edilen Ukrayna topraklarında zorla “referandum” yapılmasını haklı göstermek için uygulanamaz. BM Şartının 2. Maddesi BM üyelerinin herhangi bir devletin toprak bütünlüğünü ya da siyasi bağımsızlığını ihlal edemeyeceğini vurgulamaktadır ki Rusya Ukrayna’yı işgal ederek bu hususu barbarca ihlal etmiştir.
Lavrov’un sözde referandumları gerekçelendirirken atıfta bulunduğu BM Deklarasyonuna gelince, halklar kendi kaderlerini tayin etme hakkına sahiptir. Bununla birlikte, BM belgesi hiçbir devletin “başka bir devletin veya ülkenin ulusal birliğini ve toprak bütünlüğünü kısmen veya tamamen bozmayı amaçlayan” herhangi bir eylemde bulunma hakkına sahip olmadığını vurgulamaktadır (“Halkların eşit hakları ve kendi kaderlerini tayin etme ilkesi” paragrafı). Rusya, Ukrayna topraklarını işgal ederek ve silah zoruyla “referandum” dayatarak bu maddeyi acımasızca ihlal etmektedir.
BM Deklarasyonu, “Her Devlet, yukarıda bu ilkenin açıklanmasında belirtilen halkları kendi kaderini tayin, özgürlük ve bağımsızlık hakkından yoksun bırakan herhangi bir şiddet eyleminden kaçınmakla yükümlüdür. Bu halklar, bu tür şiddet eylemlerine karşı aldıkları önlemlerde ve bunlara direnirken, kendi kaderini tayin hakkını kullanırken, Şart’ın amaç ve ilkelerine uygun olarak destek arama ve alma hakkına sahiptir… Yukarıdaki paragraflarda yer alan hiçbir husus, halkların eşit hakları ve kendi kaderlerini tayin ilkesine uygun olarak hareket eden egemen ve bağımsız Devletlerin toprak bütünlüğünü veya siyasi birliğini kısmen veya tamamen parçalayacak veya bozacak herhangi bir eyleme izin verdiği veya teşvik ettiği şeklinde yorumlanamaz” şeklinde vurgulamaktadır.
Rusya’nın geçici olarak işgal ettiği Ukrayna topraklarında “referandum” düzenleyerek onlarca uluslararası anlaşmayı ihlal etmesinin yanı sıra, Kremlin Ukrayna yasalarını da hiçe sayıyor. Geçici olarak işgal edilen Ukrayna topraklarındaki her türlü sahte “oylama” yasal olarak hükümsüzdür ve hiçbir hukuki sonucu yoktur. Sıkıyönetim şartlarında Ukrayna’da yetkili makamların seçilmesi, yasaların ya da Anayasa’nın değiştirilmesi ya da referandum yapılması yasaktır (Sıkıyönetimin Yasal Rejimi Hakkında Kanun’un 19. Maddesi). Daha fazlasını StopFake’in “Yalan: Ukraynalılar Rus işgali altındaki bölgelerinde ‘referandumları’ yapmak istiyorlar” başlıklı makalesinde okuyabilirsiniz. Ayrıca Rusya, Ukrayna topraklarını sebepsiz yere işgal ederek uluslararası hukuku ve bir dizi uluslararası güvenlik anlaşmasını ihlal etmeye devam etmektedir. Kremlin tarafından ihlal edilen belgeler arasında, devletlerin egemen eşitliğini ve toprak bütünlüğünü garanti altına alan BM Şartı, Helsinki Nihai Senedi ve Paris Şartı da yer almaktadır. Rusya, aynı zamanda savaşın temel ilkeleri olan Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokollerini de ihlal etmektedir.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
