Uluslararası Ceza Mahkemesi, Rusya’nın Ukraynalı çocukları yasadışı yollarla sınır dışı etmekten suçlu olduğuna dair “ikna edici kanıtlara” sahip. Ukraynalı çocukların zorla nakledilmesi uluslararası hukuk kapsamında bir savaş suçu olarak değerlendirilmektedir.
Rus medyası, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Rus “çocuk” ombudsmanı Maria Lvova-Belova hakkında tutuklama emri çıkarma kararına güçlü bir dezenformasyon akışıyla tepki verdi. Tutuklama kararını yorumlayan Kremlin yanlısı medya, Ukraynalı çocukların “sivil kayıpları önlemek” amacıyla savaş bölgesinden “tahliye edilmesinin” ve Rusya’ya nakledilmesinin savaş suçu olarak değerlendirilemeyeceğini iddia etti. Rus medyası ayrıca Ukrayna vatandaşlarının sınır dışı edilmesini “çocukları Ukrayna bombardımanından kurtarmaya yönelik insani bir görev” olarak nitelendirdi.
Rus medyası “Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)’nin çocukların savaşın acı ve ıstırabından kurtarılmasını fiilen suç sayan kararı öfke ve en hafif deyimiyle şaşkınlık yaratmıştır. Bu sapkın hukuk anlayışı ‘cehennemden gelen bir mahkeme’den başka bir şey olarak adlandırılamaz,” diye yazdı.
Rusya’nın “çocukları ateş altından kurtarmaya yönelik insani misyon” söylemi sadece StopFake gazetecileri tarafından değil, aynı zamanda BM Komisyonu ve Uluslararası Ceza Mahkemesi de dahil olmak üzere bir dizi uluslararası kuruluş tarafından defalarca yalanlanmıştır. Ukraynalı çocukların sözde “tahliyesi”, uluslararası hukuka göre, savaş suçu anlamına gelen çocukların sınır dışı edilmesi ve zorla nakledilmesidir.
17 Mart 2023 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi Ön Yargılama Dairesi, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik silahlı saldırısı bağlamında Devlet Başkanı Putin ve Rus “çocuk” ombudsmanı Lvova-Belova hakkında tutuklama kararı çıkardı. Uluslararası Ceza Mahkemesi başsavcısı Karim Khan, Putin ve Lvova-Belova’nın Ukraynalı çocukların Ukrayna’nın geçici olarak işgal edilen bölgelerinden yasadışı yollarla sınır dışı edilmesinden sorumlu olduklarını gösteren güçlü kanıtlar olduğunu söyledi. Khan’a göre, 2014 yılında başlayan Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne yönelik saldırganlık bağlamında Rusya tarafından işlenen Ukraynalı çocukların yasadışı sınır dışı edilmesine ilişkin “yüzlerce vaka” var.
Rusya’nın Ukraynalı çocukların işgalciler tarafından “tahliye edildiği” yönündeki söylemi de bağımsız BM Komisyonu tarafından da çürütülmüştür. 15 Mart 2023 tarihinde uluslararası uzmanlar, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığına ilişkin soruşturmanın sonuçlarını ortaya koyan bir rapor yayınladı. 113 paragraftan oluşan 22 sayfalık belgede, işgalciler tarafından barışçıl Ukraynalılara yönelik işkence, istismar, cinsel şiddet ve infazlara ilişkin belgelenmiş gerçekler anlatılmaktadır. BM raporunun ayrı bir bölümü, Ukraynalı çocukların Rus işgalciler tarafından zorla yerlerinden edilmeleri ve sınır dışı edilmelerine ilişkin soruşturmanın sonuçları için ayrılmıştır.
Belgede, uluslararası insancıl hukukun çocukların silahlı çatışmanın taraflarından biri tarafından sınır dışı edilmesini yasakladığı vurgulandı. Donetsk, Harkiv ve Herson bölgelerinden yaşları 4 ila 18 arasında değişen 164 çocuğun sınır dışı edilmesine ilişkin vakaları inceleyen Komisyon, Rusya’nın Ukraynalı çocukları yasadışı bir şekilde sınır dışı etmekten suçlu olduğu ve bunun bir savaş suçu teşkil ettiği sonucuna varmıştır. Komisyon, sınır dışı edilen genç çocukların birçoğunun aileleriyle temas kuramadığını ve daha sonra aileleriyle temaslarını süresiz olarak kaybedebileceklerini tespit etmiştir.
BM komisyonu raporunda “Komisyon, çocukların sırasıyla Ukrayna içinde ve Rusya Federasyonu’na nakledilmesi ve sınır dışı edilmesiyle ilgili olarak incelediği durumların uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiğini ve bir savaş suçu teşkil ettiğini tespit etmiştir. Rus yetkililerin, uluslararası insancıl hukuk uyarınca, silahlı çatışma nedeniyle ayrı düşen ailelerin yeniden birleşmesini mümkün olan her şekilde kolaylaştırma yükümlülüklerini ihlal ettiklerini tespit etmiştir. Bu tür davranışlar, sivillerin ülkelerine geri gönderilmesinde makul olmayan bir gecikme yaşanması şeklinde de savaş suçu teşkil edebilir” sonucuna varılmıştır (s. 17-19, paragraf 95-102).
Ulusal Enformasyon Bürosu’na göre 20 Mart itibariyle Ruslar kimliği tespit edilen 16,226 Ukraynalı çocuğu ülkeden sınır dışı etmiştir. Ulusal Büro ayrıca kaçırılan çocukların gerçek sayısının on kat daha fazla olduğunu, Rusya’nın 744,000 reşit olmayan Ukraynalı çocuğu zorla ülkeden çıkardığını belirtiyor.
Rusya’nın Ukraynalı çocukların “tahliyesine” ilişkin tüm kurguları gerçeklerle paramparça oldu; çeşitli devletleri temsil eden çok sayıda bağımsız uluslararası uzman, Rusya’nın Ukrayna’da işlediği iddia edilen savaş suçlarının soruşturulmasına katılıyor. Ukrayna şu anda Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin bugüne kadarki en büyük uzman ekibine sahip: UCM Mayıs 2022’de 42 araştırmacı, adli tıp uzmanı ve destek personelinden oluşan bir ekibi, kurumun yetki alanına giren suçları soruşturmak üzere Ukrayna’ya gönderdi. Buna ek olarak, UCM Savcılığı 2022 baharında Rusya’nın Ukrayna’daki savaş suçlarını soruşturmak üzere kurulan Ortak Soruşturma Ekibine (JIT) katıldı. JIT Ukrayna, Litvanya, Polonya, Estonya, Letonya ve Slovakya tarafından kurulmuştur. Grupta ayrıca 27 AB Üye Devleti ve 10 diğer devletin temsil edildiği AB Ceza Adalet Ajansı (Eurojust) da yer almaktadır.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
