Ukrayna tahılı ve bu tahılın Ukrayna limanlarından ihracatının Rusya tarafından engellenmesi, Rusya’nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgalinin başlamasından bu yana Rus propagandasının ana temalarından biri olmuştur. Rusya’nın Ukrayna’nın tahıl depolama tesislerini ve tahıl ihracatı için liman altyapısını bombalamakta “eli olmadığı” iddialarından, geçici olarak işgal edilen Ukrayna topraklarından çalınan tahılların “ticaretinin engellenmesine” karşı Rusya’ya yönelik “küresel komplo” hakkındaki parçalara kadar bu konudaki Rus anlatılarının geniş yelpazesi etkileyicidir. StopFake, Ukrayna tahılı hakkındaki başlıca Rus anlatılarını topladı ve inceledi.
Yalan: “Tahıl anlaşmasından” sonra Rusya’ya yönelik tüm suçlamalar “ortadan kalktı”; anlaşma, Rusya’nın gerçekte Ukrayna’dan tahıl ihracatını hiçbir zaman engellemediğini gösteriyor. Dünya çapında bir kıtlık yaratmak ve bunun sorumluluğunu Rusya’ya yüklemek isteyenler Batılı ülkelerdir.
Ekran Görüntüsü — ria.ru
Gerçek: Rusya, Ukrayna’nın işgalciler tarafından geniş çaplı olarak işgal edilmeye başlanmasına paralel olarak, Ukrayna’nın tahıl ihracatının engellenmesine karışmadığı iddiasını yaymaya başladı. Gerçekte ise Ukrayna’nın Karadeniz limanlarını bloke eden ve bunu Ukrayna’nın uluslararası ortakları üzerinde baskı araçlarından biri olarak kullanan Rusya’dır.
Rusya’nın tezi, sadece Ukrayna’nın kendi limanlarından çıkmak için güvenli bir koridora ihtiyacı olduğunu defalarca dile getiren Ukrayna yönetiminin değil, aynı zamanda diğer ülkelerin verilerinin de ortaya koyduğu çok sayıda kanıtla çürütülüyor. Önde gelen uluslararası kuruluşlar da Ukrayna’nın geniş çaplı işgalinden bu yana Rusya’nın Karadeniz ve Azak Denizi’nde yüz gemiyi kasıtlı olarak engellediğini defalarca dile getirmiştir.
Avrupalı liderler, Rusya’nın Ukrayna tahılını engelleme politikasının bir şantaj ve gıdayı dünyaya karşı bir silah olarak kullanma politikası olduğuna inanıyor.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken, küresel gıda krizinden Rusya’nın sorumlu olduğunu defalarca dile getirmiştir. Blinken’e göre, tehlikeli gıda durumu sadece Rusya ve onun Ukrayna limanlarına yönelik askeri ablukası tarafından tetiklendi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Rusya’nın Ukrayna tahılına yönelik ablukasını “gerçek bir savaş suçu” olarak nitelendirdi. Borrell, dünyada yaşanan gıda krizinin tek sorumlusunun Rusya olduğunu vurguladı.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Ukrayna’nın dünyanın en büyük beş tahıl ihracatçısından biri olduğunu ve dünya pazarına yılda 45 milyon tondan fazla tahıl tedarik ettiğini açıkladı. Rusya’nın Karadeniz limanlarına uyguladığı abluka nedeniyle Ukrayna’nın elinde hala ihraç edilmeyi bekleyen yaklaşık 18-22 milyon ton tahıl ve yağlı tohum bulunuyor. FAO uzmanları, alternatif demiryolu ve nehir güzergahlarının deniz yoluyla yapılan ihracat kaybını telafi edemeyeceğini ve sorunu çözemeyeceğini belirtiyor.”
Karadeniz; tahıl, petrol ve petrol ürünleri için önemli bir ticaret yoludur. İstanbul Boğazı üzerinden ticaret gemileri Akdeniz’e ve dünya okyanuslarına erişim sağlamaktadır. Deniz yolu Ukrayna, Gürcistan, Türkiye ve bazı Avrupa ülkeleri için stratejik öneme sahip. Rusya, bunu Ukrayna’nın uluslararası ortakları üzerinde baskı kurmak için bir araç olarak kullanıyor.
Yalan: Odesa limanına yapılan roket saldırısı Ukrayna’nın tahıl ihracatını etkilemeyecek. Kremlin’in, Odessa’nın altyapısına yönelik saldırıyla bir ilgisi yoktur.
Ekran Görüntüsü — sputnik.ru
Gerçek: Ukrayna, Türkiye ve BM ile Rusya, Türkiye ve BM arasında Ukrayna’nın Odesa, Çornomorske ve Pivdennıy (Yuzhny) limanlarının abluka altından alınmasına yönelik anlaşmalar 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalandı. Bir günden kısa bir süre sonra Rusya Odesa limanının altyapısına füze saldırısı düzenledi. Diğer ülkelere tahıl sevkiyatı buradan başlayacaktı: iki Rus Kalibr füzesi liman altyapısını vurdu ve iki tanesi de uçaksavar savunma güçleri tarafından düşürüldü.
Rusya, 24 saat boyunca Odesa limanına yapılan saldırıyla ilgisi olduğunu reddediyordu, çeşitli bahaneler uydurdu ama sonunda “askeri altyapıyı” vurduğunu iddia ederek saldırının sorumluluğunu üstlendi. Bu iddia yalandır ve yalanlamasını bu StopFake haberinde okuyabilirsiniz.
Odesa limanına yapılacak bir füze saldırısının Ukrayna’nın tahıl ihracatını etkilemeyeceği iddiası da yanlış bilgilendirmeye dayanıyor: 22 Temmuz’da imzalanan “tahıl anlaşmalarının” maddelerinden biri tahıl ihraç edilen limanlara saldırının yasak olduğunu açıkça belirtiyor.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Rusya’nın, Ukrayna limanlarını abluka altından alma anlaşmasını imzalamasından bir gün sonra Odesa’daki ticari limana düzenlediği füze saldırısının, dünya genelinde pek çok ülkeyi gerçek bir açlık riskiyle karşı karşıya bıraktığını söyledi. Politikacı, Rusya’nın Odesa limanına düzenlediği saldırının “dünyadaki mevcut gıda krizi ve gıda tehlikesinin tek sorumlusunun Rusya olduğunun” bir başka kanıtı olduğunu vurguladı.
BM Genel Sekreteri António Guterres‘in saldırıları “kesin bir dille kınadığını” belirten sözcüsü, tüm tarafların tahıl ihracatı anlaşması kapsamında taahhütlerde bulunduğunu sözlerine ekledi.
ABD’nin Kyiv Büyükelçisi Brigitte Brink füze saldırısını “çirkin” olarak nitelendirdi. Diplomat, “Kremlin’in gıdayı silaha dönüştürmeye devam ettiğini” vurguladı. Rusya sorumlu tutulmalıdır”.
Yalan: Ukrayna limanlarından tahıl ihracatı sadece Ukrayna’nın denizdeki mayınları nedeniyle engelleniyor
Ekran Görüntüsü — FBA «Ekonomika segodnya»
Gerçek: Karadeniz ve Azak Denizi’nde güvenli seyrüsefere yönelik tehdit, su alanlarını bloke eden ve yabancı sivil gemileri bombalayan Rusya tarafından oluşturulmaktadır. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Ukrayna mayınları hakkındaki söylemini defalarca yalanladı. Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırarak Ukrayna limanlarını kuşatma altına aldığını ve Karadeniz’den Odesa ve diğer kıyı kentlerinin savunmasını sürekli kırmaya çalıştığını vurguladı. Ukrayna hükümeti, ayrıca Ukrayna’nın deniz yoluyla tahıl ihracatının önündeki başlıca engelin Rus savaş gemileri ve bu gemilerin ticaret ve kargo taşımacılığı için yarattığı tehlike olduğunu defalarca vurgulamıştır.
Rusya’nın, onlarca yabancı ticaret gemisini limanlarında “alıkoyan” ve “bloke eden”, böylece Ukrayna tahılının taşınmasını engelleyen tarafın Ukrayna olduğu tezi de yanlış bir bilgilendirmedir.
Uluslararası Denizcilik Örgütü‘ne (BM bünyesindeki bir kuruluş) göre, Rusya’nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgalinin başlangıcında Ukrayna limanlarındaki 94 gemide yaklaşık 2.000 denizci Rus savaşı nedeniyle mahsur kalmıştır. Uluslararası Denizcilik Örgütü de daha önce yaptığı açıklamada Karadeniz ve Azak Denizi’nde ticari gemilere ve arama-kurtarma gemilerine saldıranın Ukrayna değil Rusya olduğunu belirtmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı ofisi de Rusya’nın Karadeniz’de yabancı sivil gemilere yönelik saldırılarını doğruladı.
Yalan: Ukrayna, kendi tahıl tarlalarını ateşe verdi ve tahıl silolarını tahrip etti
Ekran Görüntüsü — ria.ru
Gerçek: Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Ukrayna tahıl ambarlarını hedef almıyor ya da kendi tahıl stoklarını yok etmiyor. Ukrayna’da yakıp yıkma taktiklerini sürdüren ve Ukrayna’nın sivil altyapısını hedef alan Rusya’dır. Ukrayna genelinde tahrip edilen bir dizi tahıl ambarı, tahıl elevatörü ve tahıl tarlasının sorumluluğu yalnızca Rus işgalcilere aittir.
ABD Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS), Rus ordusunun Ukrayna’nın tarım sektörüne yönelik saldırılarının ve Ukrayna tahılını çalmasının, Rusya’nın Ukrayna’nın tarım potansiyelini baltalamaya yönelik kasıtlı bir girişimi olduğunu kanıtlayan bir dizi makale yayınladı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de Rusya’nın, Ukrayna’nın tarımsal altyapısını kasıtlı olarak tahrip ettiğini doğruladı ve Rus işgalcilerin Ukrayna’daki mevcut eylemleri ile 1930’larda SSCB’nin Ukrayna’da Holodomor’u (Kıtlık) sahnelediği dönemde Sovyetlerin yaptıkları arasında paralellik kurdu. Rus yetkililerin, Ukraynalıları yok etmek için eski Sovyet yöntemlerini kullanarak SSCB’nin kanlı mirasını sürdürdüğü çok açıktır.
Ursula von der Leyen, “İşgal altındaki Ukrayna topraklarında Kremlin’in ordusu tahıl stoklarına ve makinelere el koyuyor. Bazıları için bu durum, Sovyetlerin ürünlere el koyduğu günler ve 1930’ların yıkıcı kıtlığı gibi karanlık geçmişin anılarını canlandırıyor. Bugün Rus topçuları Ukrayna genelindeki tahıl depolarını hedef alıyor. Karadeniz’deki Rus savaş gemileri de Ukrayna’nın buğday dolu gemilerini engelliyor,” diye vurguladı.
Sivil altyapıya yönelik saldırılar ve geçici olarak işgal edilen toprakların yağmalanması uluslararası hukukun ihlalidir. Bu gerçekler savaş suçu olarak değerlendirilebilir. Rusya’nın Ukrayna’da işlediği suçlara ilişkin Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturması Mart 2022 gibi erken bir tarihte başlamıştır.
StopFake daha önce de Rusya’nın benzer söylemlerini çürütmüştü; daha fazlasını “Yalan Haber: USK 24 Haziran’da Rubijne’de tahıl silosunu ‘imha etti'” başlıklı yazıda okuyabilirsiniz.
Yalan: Batı, Rusya’nın Ukrayna tahılını çaldığı konusunda “yalan söylüyor”
Ekan Görüntüsü — life.ru
Gerçek: Rusya’nın işgal birlikleri, Ukrayna çiftliklerinin yasadışı bir şekilde yağmalamaya, gıda ve tarım ekipmanlarına el koymaya devam ediyor. Tam ölçekli işgalin başlamasından bu yana Rus ordusu, Ukrayna’nın geçici olarak işgal edilen topraklarından 400.000 ton kadar mahsul çıkardı. Bu bilgiler Ukrayna’nın uluslararası ortakları tarafından da teyit edilmektedir. Buna ek olarak, uydu görüntüleri çağında, çuvaldaki bir dikeni gizlemek imkansızdır; Rusya’nın Ukrayna tahılını çalmaya yönelik suç eylemleri uzay araçları tarafından kaydedilmiştir.
Rusya’nın Ukrayna tahılını çaldığını doğrulayan çok sayıda uydu görüntüsü bulunmaktadır. Örneğin Haziran ayında uydu görüntüleri, Suriye’ye çalıntı Ukrayna tahılı taşıyan Rus bandıralı gemileri gösterdi. Mayıs ayında ise teknoloji şirketi Maxar Technologies tarafından çekilen görüntüler ve CNN tarafından yapılan bir araştırma, geçici olarak işgal edilen Sivastopol limanındaki Rus bandıralı iki kuru yük gemisinin çalıntı Ukrayna tahılı ile yüklendiğini ve Beyrut yönüne doğru yola çıktığını gösterdi.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü de, Rusya’nın Ukrayna’dan tahıl çaldığına dair resmi olmayan ancak inandırıcı kanıtlara sahip olduğunu iddia etti.
Yalan: Rusya, Ukrayna’nın ekim sezonunu kurtardı ve Ukrayna’nın güneyindeki Ukraynalı çiftçilere tarlalarını işlemeleri için su verdi
Ekran Görüntüsü — 1tv.ru
Gerçek: Herson Bölgesinin, ancak kanlı Rus işgalinden sonra “suya kavuştuğu” tezi, Kremlin’in “kuraklık” ve Herson Bölgesinde 2014 yılında Kuzey Kırım Kanalı’nın (NCK) kapatılmasından sonra ortaya çıktığı iddia edilen efsanevi “ekolojik felaket” hakkındaki anlatısının bir devamıdır. Kuzey Kırım Kanal İdaresi, Herson Bölgesinde “kuraklık” ve “çiftçilerin susuzluk çektiği” yönündeki propaganda materyallerini defalarca yalanladı.
Gerçekte, Herson bölgesindeki Kuzey-Kırım Kanalının kapasitesi Kanal İdaresi tarafından sürekli olarak izlenmekte, periyodik olarak denetlenmekte, onarılmakta ve ayrıca yerel çiftçiler tarafından amaçlandığı şekilde kullanılmaktadır. Her yıl, bu altı ilçede ekim kampanyasının başlamasının arifesinde, Kuzey-Kırım Kanalı kıştan sonra temizlenir. Şubat 2022’nin başlarında, Rusya’nın Ukrayna’yı tam ölçekli işgalinden birkaç hafta önce, SCC’nin ekim sezonu için yıllık planlı hazırlıkları da başladı; hidrolik yapılar kış çamurundan temizlendi ve yapılarda planlı onarımlar yapıldı. Böylece Rus işgalciler, Kuzey Kırım Kanal İdaresi çalışanları tarafından yaklaşan ekim sezonu için hazırlanan ve tamamen çalışır durumdaki kanala el koydular – “Rusya’nın bölgeye su sağladığından” söz edilemez.
Böylece Rus işgalciler, Kuzey Kırım Kanal İdaresi çalışanları tarafından yaklaşan ekim sezonu için hazırlanan kanalı tamamen çalışır durumda ele geçirdiler; “Rusya bölgeye su sağladı” diye bir şeyden söz edilemez.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
