24 Temmuz’da Rusya Savunma Bakanlığı, Odesa’daki limanın Rus Silahlı Kuvvetleri tarafından bombalandığını kabul etti. Saldırıda Harpoon füzeleri depolarının hedef alındığı iddiası muhtemelen doğru değildir. Ukrayna Güney Savunma Kuvvetleri basın servisi, Kalibr seyir füzeleriyle yapılan bombardıman sonucu bir pompa istasyonunun hasar gördüğünü açıkladı. Ayrıca, limandaki patlamaların niteliği bir mühimmat deposunun vurulduğuna işaret etmemektedir. BM Genel Sekreteri António Guterres limana yönelik saldırıları “kesin bir dille kınadı”. Saldırı, Ukrayna limanlarından tahıl ihracatına ilişkin anlaşmaların imzalanmasının üzerinden 24 saat geçmeden gerçekleşti.
Ukrayna’nın Odesa, Çornomorske (eskiden Çernomorsk) ve Pivdennıy (eskiden Yuzhny) limanlarının abluka altından alınması konusunda Ukrayna, Türkiye ve BM ile Rusya, Türkiye ve BM arasında 22 Temmuz’da İstanbul’da anlaşmalar imzalandı. Anlaşmada yer alan maddelerden biri de, tahıl ihracatının yapılacağı limanlara saldırının yasaklanması. Ancak anlaşmanın imzalanmasının üzerinden 24 saat geçmeden Rus ordusu Odesa’ya dört Kalibr füzesi fırlattı. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Güney Operasyonel Komutanlığı’na göre füzelerden ikisi Ukrayna hava savunması tarafından düşürülürken, geri kalanı liman altyapısına isabet etti.
Odesa limanına yönelik füze saldırısı 23 Temmuz günü saat 11:10’da gerçekleştirilmiş olmasına rağmen, Rus yetkililer olayla ilgili açıklamayı ancak ertesi gün, 24 Temmuz sabahı yapabilmişlerdir. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, Kalibr füzelerinin Odesa limanının bir askeri altyapı tesisi olan Ukrayna askeri teknesini imha ettiğini söyledi. Bir gün sonra Rusya Savunma Bakanlığı da “bir Ukrayna savaş gemisi ve Harpoon füzeleri deposunun Odesa limanında gemi onarım fabrikasında yüksek hassasiyetli füzelerle imha edildiğini” söyledi. Rus hükümet yanlısı propagandacı ve Devlet Duması milletvekili Yevgeniy Popov’un da 23 Temmuz akşamı Newshour’da Odesa limanının Ukrayna füze sistemlerini hedef aldığı iddia edilen Rus füzeleri tarafından vurulduğunu itiraf ettiğini belirtmek gerekir.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Rus temsilcilerin saldırının askeri amaçlı olduğu yönündeki açıklamalarını yalanladı. Ukrayna Hava Savunma Kuvvetleri Sözcüsü Yuriy Ignat, Rus ordusunun liman altyapısının tahıl depolanan kısmına bir füze saldırısı düzenlediğini söyledi. Yuriy Ignat, “Bugün Ukrayna tahılında yaşananlar bağlamında, saldırı tam da tahılın olduğu yerdeydi. Böylece terörist ülke ile yapılan anlaşmaların ne kadar anlamsız olduğunu görüyoruz” dedi.
Ukrayna Savunma Kuvvetleri Güney Koordinasyon Basın Merkezi Başkanı Natalya Humenük düzenlediği basın toplantısında füze saldırısının limanda yangına neden olduğunu ve bombalama dalgasının liman çevresindeki evlere zarar verdiğini söyledi. Humenük’a göre, tahıl depolama tesisinin kendisi isabet almadı.
Humenük, “Düşmanın amacının özellikle Odesa ticari limanını vurmak olduğu açıktı. Dört Kalibr füzesi bu yöne doğrultulmuştu. Bunlardan ikisi hava savunma güçleri tarafından vuruldu, ikisi de limanın altyapısına isabet etti. Şu ana kadar herhangi bir can kaybı yaşanmadı. Liman altyapısında önemli bir hasar olmadı, ancak bir pompa istasyonuna vuruldu“ dedi.
Odesa limanında meydana gelen ve çok sayıda video kaydına yansıyan patlamanın niteliği de Rusya Savunma Bakanlığı’nın Harpoon füze deposunun imha edildiği yönündeki açıklamasına şüphe düşürmektedir. StopFake’ye açıklama yapan Ukraynalı askeri yetkili, Kalibr gerçekten mühimmat deposunu vurmuş olsaydı, füzelerin daha sonra patladığını görebileceğimizi belirtti. Ancak bu durum patlama videosunda mevcut değildir.
Sözde “tahıl girişimi “nin 120 gün içinde Ukrayna tahılının Odesa, Pivdennıy ve Çornomorske olmak üzere Odesa’daki üç limandan dünya pazarına ihraç edilmesini öngördüğünü hatırlatalım. İmzalanan belgelerdeki maddelerden biri özellikle tahıl ihraç edilecek limanlara saldırının yasaklanmasına atıfta bulunuyor.
Ekran Görüntüsü – facebook.com/andrij.sybiha.7
Saldırı ve Maria Zakharova’nın resmi açıklaması arasında Rus propagandası, Odesa liman saldırısının USK (Ukrayna Silahlı Kuvvetleri) tarafından gerçekleştirilen bir başka provokasyon olduğu yönünde yanlış bilgiler yaymaya devam etti.
Rus haber siteleri ve Rusya yanlısı bloglar, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Odesa’daki limanı kasıtlı olarak vurduğunu, çünkü imzalanan tahıl anlaşmasının Ukrayna için dezavantajlı olduğunu iddia ediyor: “Bu anlaşma Ukrayna’nın tahıl ihraç etmesine izin veriyor, ancak NATO savaş gemilerinin Karadeniz’e girmesine izin vermiyor”. Böylece Ukrayna’nın Odesa’ya saldırarak Rusya’nın itibarını sarsmak için umutsuz bir girişimde bulunduğu iddia ediliyor. Hatta bazı kullanıcılar Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin limanı daha önce ABD’den transfer edilen bir HIMARS kurulumundan vurduğunu iddia etti.
Kremlin kontrolündeki TASS, RT ve RIA Novosti gibi Rus medyası ise Odesa’daki limanın bombalanması konusunu neredeyse hiç gündeme getirmedi. Sadece bazı medya kuruluşları, sosyal ağlardaki haberlere atıfta bulunarak limandaki patlamalar hakkında yazdı.
Ancak 23 Temmuz akşamı devlete ait TASS haber ajansı, Türk Savunma Bakanı’nın, Rusya’nın Odesa’yı bombalamasıyla hiçbir ilgisi olmadığını söylediği iddiasını yaydı. Propagandacılar Hulusi Akar’ın resmi Twitter sayfasındaki bir paylaşıma atıfta bulundular.
Bu bilgi gerçekle örtüşmemektedir. Dahası, TASS’ın bu manipülatif haberi, 23 Temmuz itibariyle Rusya’nın, ortaklarıyla diyalog halinde, Odesa limanındaki saldırılarla ilgisi olduğunu reddettiğini göstermektedir.
Milli Savunma Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde bir video ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Odesa’daki saldırılara ilişkin bir yorumu yayınlandı. Bakan Akar şunları söyledi: “Ruslar kesinlikle bu saldırıyla alakalarının olmadığını, konuyu çok yakından ve ayrıntılı bir şekilde incelediklerini bize belirttiler.’’
Yani Türkiye Savunma Bakanı Rus tarafının pozisyonunu dile getirdi. Rusya’nın Odesa’daki ticari limanı vurmadığı iddiasını yansıtmıyor.
Bu manipülatif habere ek olarak, BM’nin Rusya’nın Odesa limanına düzenlediği füze saldırısıyla İstanbul’da imzalanan tahıl anlaşmalarını “teknik olarak” ihlal etmediğine inandığı iddiası da internette dolaşıma girdi. Bu haber Rus ve bazı Ukrayna medya kuruluşları tarafından The New York Times’da yayınlanan bir makaleye atıfta bulunularak verildi.
Ekran Görüntüsü – novorosinform.org
Nitekim The New York Times, ismi açıklanmayan bir “üst düzey BM yetkilisinin”, Rusya’nın Odesa limanına füze saldırısı düzenleyerek imzalanan anlaşmaları “teknik olarak ihlal etmiş” olmayabileceğini, zira Ukrayna limanlarının doğrudan tahıl ihracatı için kullanılmayan kısımlarını vurmaktan kaçınma taahhüdünün bulunmadığını söylediğini aktarıyor.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, The New York Times makalesinin “kışkırtıcı bir anlatı” başlattığını söyledi. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Oleh Mıkolenko Facebook hesabında, “İlk olarak, Odesa limanının bombalanmasını kesin bir dille kınayan Genel Sekreter António Guterres’in açıklamasından ayrılıyor. İkinci olarak, uluslararası toplum da Rusya’nın tahıl ihracatı için liman altyapısının güvenli bir şekilde işlemesini sağlama konusundaki yükümlülüklerini ihlal ettiğine açıkça işaret etmekte hemfikirdi,” diye yazdı.
Daha önce António Guterres’in ofisinden yapılan açıklamada BM Genel Sekreterinin limana yönelik saldırıları “kesin bir dille kınadığı” ifade edilmişti. “Tüm taraflar Ukrayna tahılının ve ilgili malların küresel pazarlara güvenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlamak üzere açık uluslararası taahhütlerde bulunmuştur. Bu ürünler, küresel gıda krizinin aşılması ve dünya genelinde ihtiyaç sahibi milyonlarca insanın acılarının hafifletilmesi açısından kritik önem taşımaktadır. Rusya, Ukrayna ve Türkiye’nin anlaşmanın şartlarına tam olarak uyması zorunludur” denildi.
Ekran Görüntüsü – news.un.org
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, The New York Times‘da yayınlanan haberle ilgili olarak BM’den açıklama istedi. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Oleh Mıkolenko “Bugün The New York Times için ‘isimsiz bir kaynak’ tarafından yapılan gayri resmi yorumun BM’nin tutumunu yansıtmadığına dair bir doğrulama aldık. Sadece Genel Sekreter Guterres’in açıklaması örgütün pozisyonunu yansıtmaktadır,” dedi.
Daha önce Kremlin propagandası, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin tahıl silolarını kasıtlı olarak tahrip ettiği iddiasıyla yanlış bilgi yaymıştı.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
