Küçük bir soruyla başlayalım; bu fotoğraf nerede çekildi?
Bir nesneyi bulmanın en kolay yollarından biri, benzer görselleri Google veya TinEye’da aramaktır. Nesnenin adını bulursanız, bulunduğu yerin adını bulmak daha kolay olacaktır. Ancak bu yöntem her zaman işe yaramaz. Bu nedenle, diğer yöntemleri deneyebilirsiniz. Örneğin, fotoğrafta görünmeyen ancak görüntünün kendisi hakkında önemli bilgiler verebilecek bir şeyi kontrol etmek.
Tüm dosyalar bir dizi ek bilgi içerir. Dosyaların içinde depolanan meta verilerden bahsediyoruz. Fotoğraflar söz konusu olduğunda, çekildikleri cihazlardan (EXIF verileri olarak adlandırılır) gelen bilgiler de meta verilere eklenir.
Meta verilerde ve EXIF verilerinde, diğer şeylerin yanı sıra şunları bulabilirsiniz:
- Resmin oluşturulduğu tarih ve saat
- Konum verileri
- Kamera modeli ve görüntü oluşturma parametreleri (diyafram, enstantane hızı vb.)
- Resmin sahibi hakkında bilgi
Bu, iki yönü fotoğrafın çekildiği yer/zaman ve görüntünün düzenlenip düzenlenmediği ve nasıl düzenlendiği kontrol etmede faydalı olabilir.
Yalnızca coğrafi konum bilgisi (meta verilerde bulunuyorsa), çekim konumunun en yüksek doğrulukla belirlenmesine yardımcı olabilir. Ancak aynı zamanda, coğrafi konum verilerinin mevcudiyeti çeşitli faktörlere bağlıdır. Öncelikli olarak, fotoğrafın çekildiği cihaz. Ancak bazı kameralarda veya mobil cihazlarda koordinatları yakalayan bir GPS sensörü bulunmayabilir. İkincisi, mobil cihaz kullanıcılarına göre – gizlilikle ilgili hususlar veya pil yüklerini azaltmak için coğrafi konumu kapatabilirler. Üçüncüsü, bu tür verilerin mevcudiyeti, fotoğrafın yayınlandığı kaynağa bağlıdır. Sosyal ağlar Facebook, Twitter veya Instagram, bu kaynakların sunucularına yüklendiklerinde fotoğraflardan meta verileri kaldırır. Ancak aynı zamanda, mobil cihazının GPS sensörüne erişim sağladıysa, fotoğraf sahibinin (ve gönderi / tweet’in yanı sıra) konumu hakkında doğrudan bilgi verebilirler.
Meta verileri kontrol etmek oldukça kolaydır. Bir fotoğraf dosyası yükleyebilir ve özelliklerini açmak için sağ tıklayabilirsiniz. “Ayrıntılar” sekmesinde, mevcut tüm meta veriler toplanacaktır. Ancak EXIF verilerinin daha hızlı ve daha verimli analizi için özel online kaynaklar kullanabilirsiniz. Böyle bir kaynak Jeffrey’nin Exif Görüntüleyicisidir. Amerikalı bir programcı tarafından yazılan ve halka açıklanan bu hizmet, meta verilerden elde edilen tüm mevcut bilgileri analiz eder ve görüntüler.
Örneğin, metnin başında yayınlanan bir fotoğrafı bu hizmete yüklerken, iPad’de 6 Ekim 2013’te 16:59’da çekildiğini öğreniyoruz. Fotoğrafın linki Facebook veya Twitter sunucularından alınmadığı için koordinat bilgisi metadatada kaldı. Jeffrey’s Exif Viewer’ın rahatlığı, bu koordinatları Google haritalarında hemen göstermesidir. Böylece fotoğrafın sadece Brno’da (Çek Cumhuriyeti) ve hangi açıdan ve hangi yönde çekildiğini tespit edebiliriz. Bu, belirli bir nesne hakkındaki bilgileri kontrol ederken faydalı olabilir.
Benzer bir meta veri kontrol kaynağı olan FindEXIF.com da aynı şekilde çalışır ve Jeffrey’nin Exif Görüntüleyicisine bir alternatif olabilir. Ancak fotoğraf yükleme özelliği yok. Hizmet yalnızca linkle çalışır.
Belirli coğrafi konumlardan fotoğraflar da Panoramio kullanılarak aranabilir. Bu hizmet, fotoğrafları haritada yayınlamak için EXIF verilerini kullanır. Ancak Panoramio, farklı olaylara ait röportaj fotoğraflarından daha sık olarak farklı yerlerden manzara fotoğrafları yayınlar.
Meta verilerin doğrulamaya yardımcı olabileceği bir diğer husus da görüntünün nasıl düzenlendiğidir. Bunun için FotoForensics hizmeti faydalı olabilir. Kaynağa doğrudan bir fotoğraf yükleyebilir veya sadece bir bağlantı ekleyebilirsiniz. Her şeyden önce, hizmet, Jeffrey’nin Exif Görüntüleyicisi gibi, anlık görüntü dosyasındaki mevcut meta verileri gösterir. Meta verilerden hem çekim tarihi hem de düzenleme tarihi hakkında bilgi alabilirsiniz. Ancak FotoForensics aynı zamanda ELA (Hata Düzeyi Analizi) denilen dosya sıkıştırma düzeyini de sunar. Bu, ilk bakışta görünmeseler bile görüntü manipülasyonlarını gösteren, bir tarayıcı türüdür. Bu verilerin özelliklerini bilerek, görüntü düzenlemenin kapsamını ve türünü etkili bir şekilde belirleyebilirsiniz. Örneğin, bir görüntüyü düzenlerken bir fotomontajın kullanılıp kullanılmadığını anlayabilirsiniz.
Bu sayfada, görüntülerin daha ayrıntılı analizi için öneriler ve deneme görevleri içeren birçok materyal bulunmaktadır. Bunlardan sadece bir kaçından bahsedelim:
— ELA ile aynı renkteki alanlar da aynı parlaklığa sahip olmalıdır. ELA ile görüntünün bir alanı aynı renkteki diğerinden daha açıksa, düzenlenmiş olabilir;
— her JPEG yeniden kaydetme, görüntüyü sıkıştırarak kalitesini düşürür. Fazla sıkıştırılmış resimler parazit gösterecektir;
— monte edilen görüntüde, ELA ile eklenen nesne diğer alanlardan çok daha parlak olacaktır. Yüksek kontrastlı alanlar (metin, çizgi, anahat) da parlak olacaktır;
— Adobe’nin grafik editörleri, görüntünün monoton alanlarında gökkuşağı renklerinin izlerini bırakır. Bu izler mutlaka fotomontajın göstergesi olmayacaktır. Bu tür izlerin ortaya çıkması için görüntüyü Adobe programları kullanarak kaydetmeniz yeterlidir.
Sandy Kasırgası’nın fotomontajı. “Yarından Sonra” filminden bir kareye, kurgu yoluyla bir televizyon yazısı eklendi.
Özellikle sosyal medyalardan gelen her fotoğraf, tarih, yazar ve konumla birlikte meta veriler içermez. Bu çok kolay olurdu. Ancak Web’deki içeriğin gerçekliğinin kontrol edilmesinin her zaman farklı kaynaklardan ve farklı araçlar kullanılarak bilgi parçalarının toplandığı bir süreç olduğunu hatırlamak önemlidir. Ve bu sürece ne kadar çok araç dahil olursa, resim o kadar kapsamlı incelenecektir.
Örneğin, resim düzenlemeyi tanımlayan bir diğer hizmet, Rus şirketi SMTDP Tech’in Picture Manipulation Inspector’ı. Bu hizmet, FotoForensics gibi, bir görüntünün yapısını analiz eder ve manipüle edilip edilmediğini belirler (yalnızca demo versiyonu herkese açıktır). Kasım 2014’te, SMTDP Tech temsilcileri, Kanal 1’in yayınında gösterilen Malezya Boeing’e yönelik olduğu iddia edilen bir saldırının iyi bilinen sahte görüntüsünün fotomontajını kontrol etmek için piksel analiz teknolojilerini kullandılar. Teknik açıdan uzmanlar fotomontajı kuramadı çünkü görüntü kalitesi çok düşüktü. Ancak bu resmin sahte olduğu daha sonra başka yöntemlerle kanıtlandı.
Fotomontaj için görüntüleri kontrol etmenin başka araçlarını veya yollarını biliyorsanız, sizi yorumlarda paylaşmaya davet ediyoruz.
Yazar: Stopfake.org için Taras Nazaruk
