Bugüne kadar Ukrayna limanlarından ayrılmayı başaran gemilerin çoğu ticari trafikte yer alıyordu; savaştan önce ticari sözleşmelerle satın alınan tahılı taşıyorlar. BM, doğrudan gıda sıkıntısı çeken ülkelere gitmese bile piyasanın dengelenmesinde büyük rol oynadığına inanıyor. Ayrıca BM Dünya Gıda Programı, Ukrayna tahılını doğrudan Afrika’daki kıtlık çeken ülkelere ulaştırmak için çaba sarf etmiştir. Kuruluş özellikle, Ukrayna’nın Pivdennıy (Yuzhny) limanından 23.000 metrik ton tahılla 15 Ağustos’ta Etiyopya’ya doğru yola çıkan Brave Commander adlı bir gemi kiraladı.
Rus medyası, Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın dünya gıda güvenliğinin Ukrayna limanlarındaki ablukanın kaldırılmasına bağlı olduğunu söyleyen Batı’nın yalan söylediğini iddia eden bir açıklamasını yayınladı; zira Ukrayna tahılını taşıyan tek bir gemi bile açlık çeken Afrika ülkelerinin limanlarına girmemişti. Tüm gemilerin Batılı ülkelerin limanlarına gittiği ve yüklerinin çoğunlukla buğday değil, mısır ve ayçiçeği yağı olduğu iddia ediliyor.
Ukrayna tahılı taşıyan ilk geminin 1 Ağustos’ta Odesa limanından ayrılmasıyla Ukrayna “tahıl ablukasını” aşmayı başarmış olsa da Kremlin gıda tedariği konusunu propaganda amacıyla istismar etmeye devam ediyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın Ukrayna gemilerinin çoğunlukla “batı limanlarına” gittiği yönündeki açıklaması, Ukrayna limanlarının önündeki engellerin kaldırılması ve Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı yapılmasını öngören İstanbul anlaşmalarını itibarsızlaştırmaya yönelik bir başka Kremlin manipülasyonudur.
Gerçek şu ki, anlaşmaya göre, insani yardım misyonu kapsamında ihraç edilen gıdanın sadece bir kısmı gıda sıkıntısı çeken ülkelere gönderilecek. Bugün itibariyle, daha önce Ukrayna limanlarından ayrılmayı başaran gemilerin çoğu ticari sevkiyat yapıyor; savaştan önce ticari sözleşmelerle satın alınan tahıl ve bitkisel yağ taşıyorlar. Ukrayna Altyapı Bakanlığı’na göre, 16 gemi Ukrayna tarım ürünlerini 9 ülkeye teslim etmek üzere Ukrayna limanlarından ayrılırken, 6 gemi de yükleme için Ukrayna limanlarına girdi. BM, bir Ukrayna limanından ayrılan her gemiyi izliyor ve taşıdıkları tahıl tonajını sayıyor. Örgütün internet sitesinde Ukrayna’nın Türkiye, İngiltere, İrlanda, Çin, İran ve diğer ülkelere mısır, soya fasulyesi, buğday ve ayçiçeği yağı gibi 438.000 ton gıda ihraç ettiği belirtiliyor.
New York Times, limanda beklemekte olan ticari gemilerin önce gönderilmesi kararını, diğer gemilerin limanlara girip tahıl yükleyebilmeleri için rıhtımlarda az olan alanın boşaltılması ihtiyacıyla açıkladı. Ayrıca, BM Genel Sekreter sözcüsü Stephane Dujarric’in daha önce de belirttiği gibi, öncelik Ukrayna limanlarında en uzun süredir “mahsur kalan” gemilere verilecektir. Bundan sonra, ticari sözleşmeler kapsamındaki diğer gemiler Ukrayna limanlarına girebilecek.
BM yetkilileri, doğrudan gıda güvensizliği yaşayan ülkelere gitmese bile piyasanın istikrara kavuşmasında büyük rol oynadığını söylüyor. Stéphane Dujarric, Ukrayna limanlarındaki blokajın kaldırılmasının küresel gıda fiyatlarını şimdiden düşürdüğünü ve bunun da nihayetinde gıda güvensizliği yaşayan ülkelere yardımcı olacağını söyledi.
Ayrıca BM, gıda desteğine ihtiyaç duyan ülkelere doğrudan Ukrayna tahılı tedarik etmek için doğrudan çaba sarf ediyor. Ağustos ayı başlarında BM Gıda Programı temsilcileri Ukrayna’dan en az 30,000 ton buğday satın almayı ve sevk etmeyi planladıklarını açıkladılar.
Program kapsamında, BM Dünya Gıda Programı tarafından kiralanan ve tahıl taşıyan ilk gemi 15 Ağustos’ta Ukrayna’nın Pivdennıy limanından yola çıktı. Brave Commander gemisi, 18 milyon insanın ciddi kıtlıkla karşı karşıya olduğu Somali yarımadasında dağıtılmak üzere Cibuti’ye 23.000 metrik ton tahıl götürecek. Dünya Gıda Programı’na göre yakın gelecekte başka bir gemiyle 7,000 metrik ton daha göndermeyi planlıyorlar.
Bildiğimiz üzere, Kuzeydoğu Afrika ülkeleri son on yılların en kötü kuraklığını yaşıyor. Bu ülkelerdeki kıtlık tehdidi, Rusya’nın Ukrayna limanlarını abluka altına almasıyla daha da artmıştır. Afrika’ya insani gıda tedariki, BM programı kapsamında örgütün fonlarıyla gerçekleştirilmektedir.
BM Ukrayna İnsani Yardım Koordinatörü Denise Brown, Brave Commander’in Ukrayna’nın Pivdennıy limanından ayrılış töreni sırasında, “Bu sevkiyat, büyük zorluklar yaşayan ülkelere gitmesini umduğumuz sevkiyatların ilki. En az beşi şimdiden kıtlığın eşiğine gelmiş durumda. Diğer 20 ülke ise ‘açlığın ortaya çıkması muhtemel aday ülkeler listesinde’ yer almaktadır. Dolayısıyla bu sevkiyatlar halkları için son derece önemli,” dedi.
Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov 14 Ağustos’ta, “Odesa’daki üç liman da Karadeniz Tahıl Girişimi’ne katıldı. Bugün önemli bir gün. Her şeyden önce Brave Commander gemisi Ukrayna tahılını yüklemek için hazır bekliyor. Bu, BM Dünya Gıda Programı kapsamında çalışan ilk gemi. Bu programın bir sonucu olarak Eylül ayında savaştan önceki hacimlere yaklaşacağımızı umuyorum,” dedi.
Afrika Kalkınma Bankası’na göre, savaştan önce Ukrayna ve Rusya Afrika’nın buğday ihtiyacının %40’ından fazlasını karşılıyordu. Rusya’nın askeri saldırısı Afrika kıtasında 30 milyon ton gıda sıkıntısına yol açarak buradaki gıda fiyatlarının yüzde 40 artmasına neden oldu.
StopFake daha önce “Rusya karşıtı komplo: Rusya’nın Ukrayna tahılına ilişkin anlatıları” başlıklı makalesinde Kremlin ajitasyon ve propagandasının Ukrayna limanlarının blokajının kaldırılmasına ilişkin dezenformasyonunu ayrıntılı olarak analiz etmişti.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
