Jamestown Vakfı için Kseniya Kirillova
Kremlin yanlısı sosyologlar, Ukrayna’ da savaşa karşı Rusya’da son derece düşük düzeyde bir protesto faaliyeti kaydettiler. Özellikle, Sosyal Görüş Fonu, bugünün Rusya’sında vatandaşların yalnızca yüzde 15 ila 25’inin açık bir şekilde karşıtlık ifade etme eğiliminde olduğunu belirtiyor. Kremlin yanlısı telegram kanalları, bu eğilimi toplumsal onaylanmamaya, savaş zamanındaki protestolara, yetkililerin yaptırımlarına ve Rusya’nın iç gündem alanından düzensiz muhalefetin ortadan kaldırılmasına bağlamaktadır.
Ancak ülkede otoriteye sahip olan “Putin yanlısı çoğunluk” oluşturmaktadır ve aynı zamanda, o hükümeti eleştirmesine izin verilen etkili bir grup gayri resmi olarak oluşmaktadır. Bunlar Rusya tarafında doğrudan veya dolaylı olarak Rus-Ukrayna savaşına katılanlardır: Savaş muhabirleri, en iğrenç propagandacılar, Rus yanlısı milis liderleri, gönüllüler ve benzerleri.
Savaşın “muzaffer bir sonuca bağlanmasını” talep edenler tamamen radikal bir karaktere sahipler. Ve Rus ordusuna bağlılık sözü veriyorlar. Bunlar, Kremlin’in militarist propagandasında bahse girerek onları “çağdaş Rusya’nın kahramanları” olarak tasvir ettiği kişilerdir. Ancak son aylarda bu grup Moskova’nın eylemlerini şiddetle eleştirmeye başladı.
Örneğin, 29 Mart’ta İstanbul’da Rusya-Ukrayna müzakerelerinin ardından birçok propagandacı, katılımcıları “ihanet” ve “ulusal çıkarlardan ödün vermek” ile suçlayarak büyük bir propaganda kampanyası başlattı. Bu hareketin hükümet tarafından yapılıp yapılmadığı konusunda net bir bilgi yok. Ancak büyük ölçüde müzakereleri sona erdirmek için birincil gerekçe haline geldi.
Birkaç savaş muhabiri daha da ileri gitti ve Kremlin’i savaş haberlerine yönelik “haksız yasaklar” nedeniyle bir “darbe” ile tehdit etti. Bazı Kremlinli siyaset bilimciler, sıradan insanların çıkarlarını ifade etmede “yeni Rus politikacılar” tarafından aşırı popüler hale geldikçe, aşırı derecede özgürlük seven muhabirlerin yakında “itaat etmeye zorlanacakları” konusundaki endişelerini de dile getirdiler. Ve nihayetinde sistem “yeni başlayanları” sevmez
Daha 2014’te Ukrayna’nın Donbas bölgesinden evlerine dönen askerleri Moskova yetkilileri, radikal Rus azınlığının potansiyel riski olarak görmeye başladı. Bu bağlamda, Ukraynalı uzmanlar, Rus özel servislerinin “Donbas milis kahramanları” ve kendi kendini bağımsız ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin lideri Alexander Zakharchenko‘nun bu süreçte resmi pozisyonlara Kremlin’e sadık insanları daha fazla yerleştirmeye çalıştığını açıkladı.
sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin kurucu Aleksandr Zaharçenko, Donetsk, 8 Mayıs 2017
Nitekim Rus makamları Donbastaki bu ölümleri “görmezden gelmeyi” tercih etmiş ve cinayetleri soruşturmamıştır. O zamanlar militarist propaganda henüz doruk noktasına ulaşmamıştı ve Donbas’taki olaylara kişisel olarak katılan Rusların sayısı nispeten azdı. Şimdi, savaşın Rus toplumu üzerinde nispeten daha büyük bir etkisi var. Kremlin, saldırgan politikasına mümkün olduğunca çok insanı dahil etmeye çalışıyor.
Bu politik amaca “gizli seferberlik” ve vaat edilen teşvikler yoluyla ulaşılabilir. Mart 2022’de, “Ukrayna’daki askeri operasyon” katılımcılarını savaş gazileri olarak tanıyan ve onlara emekli maaşı, ev satın almada yardım ve vergi ayrıcalıkları dahil olmak üzere ekstra ikramiyeler sağlayan bir yasa kabul edildi. (Kommersant, 26 Mart). Temmuz 2022’de Federasyon Konseyi (Rus senatosu), “askeri operasyon” bölgesinde çalışan sivil uzmanların ilgili ayrıcalıklarla birlikte savaş gazisi statüsü alacağı bir yasa tasarısını onayladı (Parlamentskaya gazeta, 8 Temmuz).
Bu arada, ilk askerlik sözleşmesini bitirme yaş sınırını ortadan kaldıran bir yasa (daha önce bu sınır 40’tı) geçtiğimiz günlerde kabul edildi (RIA Novosti, 28 Mayıs). Bir sonraki değişiklik, ordunun hiç askerlik yapmamış 18 yaşındaki okul mezunları ile sözleşme akdetmesine izin veren bir yasaydı (Bbc.com/russian, 25 Haziran). Ayrıca, genel seferberlik resmi olarak açıklanmamasına rağmen, insan hakları aktivistleri, tıbbi muayeneler için yedek asker gönderme vakalarının ve gönüllüleri ve sözleşmeli askerleri savaşa çekme çabalarının her ikisinin de daha sık hale geldiğini vurguladılar (Сurrenttime.tv, 11 Mayıs).
Orduya ek olarak, Kremlin yetkilileri, Donbas’taki olaylara sivilleri aktif olarak dahil etmeye çalışıyor. Sadece doktorlar ve ilk müdahale ekipleri değil, aynı zamanda Rus bölgelerinden öğrenciler de Rus işgali altındaki bölgelere taşınmaya teşvik ediliyor (Izhevsk-news.net, 8 Haziran). Öğretmenlere, işgal edilen bölgelere taşınmayı kabul etmeleri halinde, çift maaş ve yüksek harcırah ödemesi vaat ediliyor (Еspreso.tv, 10 Temmuz). Ayrıca, Rusya’nın parlamento gruplarının başkanlarıyla yakın zamanda yaptığı bir toplantıda, Başkan Vladimir Putin, milletvekillerinin Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerine ziyaretlerini bizzat destekledi (Kremlin.ru, 7 Temmuz).
Halkın savaşa bu düzeyde katılımı, “Donbas’ta bulunan” kişilerin Rus çoğunluğu nezdinde özel bir itibara sahip olmaları için ortam oluşturuyor. Gerçekten de, birçoğu Moskova’daki yetkililer hakkında zaten sert bir şekilde konuşuyor. 2014 yılında Ukrayna’nın ilk işgalini başlatan eski Federal Güvenlik Servisi (FSB) görevlisi Igor Girkin (Strelkov), tüm bu yıllar boyunca sürekli olarak Putin’i kişisel olarak eleştirdi. Bugün, Strelkov, Ukrayna ile savaşta bir kez daha “utanç verici bir şekilde teslim olursa”, ölen Libya diktatörü Muammer Kaddafi ile Rusya cumhurbaşkanı için aynı kaderi açıkça öngörüyor. Eski FSB görevlisi ayrıca Putin’in “hırsız, alçak ve hainlerle dolu” ekibinin en azından bir kısmının değiştirilmesini talep ediyor (YouTube, 14 Haziran).
Igor Girkin (Strelkov) Moskova’da düzenlediği basın toplantısında, 13 Kasım 2018
Sekiz yıl önce Strelkov’un görünüşü marjinal görünüyorsa, bugün Rus propagandacıları, Rus yetkililerin Ukrayna topraklarının ele geçirilmesinde ve ayrıca ülkenin ana ekonomik ve politik yeniden yapılandırılmasında “sonuna kadar devam etmemesi” konusunda uyarıyorlar. aksi taktirde halkın desteğini kaybedecekler. Kremlin yanlısı “uzmanlar”, zafer tamamlanmazsa “özel harekât” sırasında bilinçlenen halk inisiyatifinin… kontrol altına alınmasının imkansız olacağını” düşünüyorlar (YouTube, 8 Temmuz).
Daha önce de belirtildiği gibi, şu an için uzun süreli bir savaş yürütmek Putin için faydalıdır. Bununla birlikte, ekonomik başarılar ve topyekûn yolsuzluğa dayalı bir sistemin yeniden yapılandırılması açısından, Kremlin için beklentiler oldukça sönük. Hal böyle olunca, Rus hükümetinin propagandasıyla beslenen bu radikaller, er ya da geç destekçilerine sırt çevirebilir.
