Kaynak: Aleksey Aleksandrov, Current Time
2023 yılında, Rusya bütçesinden Ukrayna’ya karşı savaşla ilgili fake yaratmak için en az dokuz milyar ruble (yaklaşık 94 milyon dolar) tahsis edildi ve bu sadece Kar amacı gütmeyen özerk kuruluş Dialogue (ANO Dialogue) içindi. Bu durum Meduza, The Bell ve İmportant Stories tarafından yapılan bir araştırmada belirtilmiştir. Gazeteciler, örneğin Ukrayna’da kadın seferberliğinin başlaması ya da Harkiv’deki giriş kapılarında şehir sakinlerinin Silahlı Kuvvetlerin atış noktalarını donatabilmeleri için evlerini açık bırakmalarını talep eden duyurularla ilgili fakeleri yaratanın Diyalog olduğunu öğrenmeyi başardılar.
İmportant Stories’de (Önemli Hikayeler) gazeteci olan Maria Zholobova, Current Time (Nastoyashee Vremya) (RFE/RL tarafından Amerika’nın Sesi‘nin katılımıyla oluşturulan) TV kanalına yalan haber yayan organizasyonun yapısı hakkında konuştu.
– ANO Dialogue nasıl bir kurumdur? Moskova sakinlerinden gelen mesajları işlemekten savaş hakkında fakeler yaratmaya nasıl geçti?
– Gerçekten de Moskova merkezli bir kuruluştu. Sobyanin (Moskova Belediye Başkanı – ed.) tüm bu dijitalleşmeyi, sakinlerle iletişimi seviyor: Active Citizen, My City uygulamaları geliştirildi. Ve bu yapı bu dijital paradigmanın içine inşa edildi. Bunu o kadar çok sevdiler ki Putin bu kuruluşun Rusya genelinde şubelerinin açılması talimatını verdi. Şu anda bunun için yılda yaklaşık dokuz milyar ruble ayrılıyor ve yaklaşık üç bin kişi çalışıyor. Vatandaşların internetteki taleplerine cevap vermesi, şikayetlerini yanıtlaması gereken bir kuruluştan, internette propaganda yapan, bazı şehir halklarının ya da devlet kuruluşlarının halklarının arkasına saklanan ya da sadece Telegram kanallarında bu propagandayı, bu sahtekarlıkları yayan bir kuruluşa dönüştü. Evet, çalışmaları son birkaç yılda tamamen değişti.
– Yani, tam ölçekli işgalden sonra, Ukrayna’ya karşı savaşmak için sözde “Özel Askeri Operasyon “a (Rus yetkililer Ukrayna’ya karşı savaşı böyle adlandırıyor – ed.) giden orduyu kahramanlaştırmanın yollarını mı düşünmeye başladılar? Okul müdürleri bile bu amaçla kullanılıyor mu?
– Evet, gerçekten çok komik. Propagandalarını mümkün olduğunca çok insana yaymaları gerekiyor. Ve bunu yapmanın bir yolunu arıyorlardı. Ve propagandanın yayılmasını zorunlu hale getirmeleri gerektiği fikrini ortaya attılar. Başka bir deyişle, Diyalog, her devlet kurumunun – okul, anaokulu – sosyal ağlarda VKontakte veya Odnoklassniki gibi kendi kamusal ağlarına sahip olması gereken bir yasa için lobi yaptı – bunu söylemekten bile çekinmiyorlar. Belli bir noktada, anaokullarının web sitelerinde “Özel Askeri Operasyon ” (Rus yetkililer Ukrayna’ya karşı savaşı böyle adlandırıyor – ed.) savaşçıları için para toplamakla ilgili bazı anormal duyurular görünmeye başladı. Bunların hepsi Diyalog tarafından yapıldı.
Sözde bir öğretmen topluluğu oluşturmak için öğretmen forumları düzenliyorlar, ancak gerçekte kendi propagandalarını yaymaya istekli insanlar arıyorlar. Kelimenin tam anlamıyla yazdıkları bir raporumuz var: “Bu öğretmen çok iyi. Rus olmak ve bundan gurur duymakla ilgili vatansever bir yazı yayınladı” ve bu tam anlamıyla savaş başladıktan birkaç ay sonra. Ya da: “Ve bu öğretmen Ukrayna’daki Rus ordusunu destekliyor”. Bu propagandayı onlar aracılığıyla en iyi nasıl yayabileceklerini görmek için herkesi analiz ediyorlar.
Ayrıca bölgelerde devlet tarafından işletilen popüler yayınları satın alıyor ya da kendi yayınlarını yaratıyorlar. Örneğin, günlük tavsiyelerde bulunan bir hesabında bu tavsiyeler arasında Sergey Kiriyenko’nun yeni bölgeler dedikleri yerleri ziyaret ettiğini ve oradaki inşaatı denetlediğini söyleyen bir yazı olacak.
– Yani bu, çoğunlukla ev ve günlük işlerde tavsiyeler gibi görünen bir şema, ancak “Özel Askeri Operasyon “nun sözde kahramanları (Rus yetkililerin Ukrayna’ya karşı savaşı adlandırdığı gibi – ed.) veya Kiriyenko hakkında bir yazı mı olacak?
– Evet. Bunu zarif bir şekilde yaptıklarını düşünüyor olabilirler, ancak kesinlikle vahşi görünüyor. Aslında bu çok büyük bir Potemkin köyü ve büyük bir para israfı, çünkü hepsini yeteneksizce yapıyorlar.
– Fakeleri yaratmaya nasıl geldiler? Yoksa örgütün çalışmalarının bir sonraki aşaması mı bu?
– Bize söylendiğine göre, bu kuruluşun başkanı Vladimir Tabak, Savunma Bakanlığı’nın (Rusya Federasyonu – ed.) savaş sırasında beceriksiz ve zayıf bir propaganda ile çok kötü bir enformasyon politikası yürüttüğünden çok endişeliydi. Ve bu “yetki alanına” girmeyi gerçekten istiyordu. Başardı da. Artık savaşla ilgili haberlere kimlerin tepki verdiğini görerek Savunma Bakanlığı’nın nasıl yanıt vermesi gerektiğini anlamak için tüm sosyal medyayı izliyorlar. Ortadan kaybolmadan önce Surovikin‘i bir sözcü olarak gerçekten seviyorlardı. Örneğin, Barış Merkezi (Myrotvorets)‘in Tribunal adlı web sitesinin bir kopyasını oluşturdular ve bu sitede savaş suçlusu olduğuna inandıkları kişilerle ilgili dosyalar da yayınlıyorlar.
Bir çalışan bize fakelere nasıl geldiklerini anlattı. Çok komikti. Her gün toplantı yapıyorlarmış. “Ukrayna’ya karşı bilgi savaşını nasıl kazanabiliriz? Fakeleri yaratalım” diye düşünmüşler. Elimizde “Bu fakeyi biz yarattık. Şu fakeyi biz yarattık” yazıları var. Sonra bu kağıt parçaları başkanlık yönetimine gönderiliyor ve kelimenin tam anlamıyla Kiriyenko’nun kendisi bu fakelere yanıt veriyor: “Bunu beğendim. Bu çok kötü bir fake”.
– Yani bu aslında Rus bütçesinin parasıyla fakeler yaratıldığına dair bir tür resmi belge mi? Bu bir tür girişim değil de raporlarda zaten yazılı mı?
– Evet. Ve bu inanılmaz. Hiçbir metafor kullanmadan nasıl yazdıklarına hayret ettim: “Bu bir fake”. Çok komikti. Diyalog çalışanlarından biri, Ukraynalı mültecilere ülkeyi derhal terk etmeleri çağrısında bulunan ve Almanya’nın dört bir yanına asıldığı iddia edilen broşürler hakkında nasıl bir fake yarattığını anlattı. Şöyle dedi: “Aslında bunu ofisimizin yakınında yaptık.” Ve gerçekten de bu broşürün bulunduğu fotoğrafla tamamen örtüşen bu yeri bulduk. Yani hiç zahmet etmiyorlar. Bu insanlar propaganda için dokuz milyar ruble alıyorlar, dışarı çıkıyorlar, Ukraynalılar hakkında olumsuz şeyler söyleyen bir broşür yapıştırıyorlar ve bunu gerçek haber olarak tüm Telegram kanallarına yayıyorlar.
– Medyadan bahsetmişken, hangi medya kuruluşlarının Diyalog ile işbirliği yaptığını biliyor musunuz?
– Evet, bunlar Readovka, Mash, Kristina Potupchik’in Telegram kanalları ağıdır. Potupchik’in temsilcisi, fakelerin ve diğer Kremlin söylemlerinin yayılmasıyla ilgili Diyalog’un her toplantısına katılıyor. Bu Z-kanalları onlar için yeterli değil, haberlerini yaymak için “normal” kanalları da kullanmak istiyorlar. Haberleri Telegram’ın ‘öneri’ bölümüne atıyorlar, ‘Ben bir görgü tanığıyım, bunu gördüm’. Ancak, Diyalog’un bize itiraf ettiği gibi, “normal” medya buna inanmıyor. Diyalog’un geçemediği asgari kontrolleri yaparlarmış.
– Metninizde özellikle Ksenia Sobchak’ın Telegram kanalından bu fakeler için “öneri” olarak kullanılan bir kanal olarak bahsediliyordu.
– Evet, Diyalog Sobchak’ın kabul etmediğini şikayet ediyordu.
Kaynak: Aleksey Aleksandrov, Current Time
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
