6 grudnia 2022 roku ukazał się raport pod tytułem „Odporność na Dezinformację w Krajach Trójkąta Lubelskiego”. Publikacja ta jest wynikiem współpracy między trzema organizacjami pozarządowymi z państw należących do Trójkąta Lubelskiego: Civic Resilience Initiative z Litwy, Detector Media z Ukrainy i Instytut Kościuszki z Polski.
Jak napisali sami autorzy raportu, potrzeba stworzenia takiej publikacji wzrosła po 24 lutego 2022 roku, ze względu na intensyfikację procesów zachodzących w tej dziedzinie w wyżej wymienionych państwach.
Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku otworzyła nowy rozdział rosyjskiej propagandy i dezinformacji skierowanej na kraje Trójkąta Lubelskiego. Ukraina jest w epicentrum rosyjskiej dezinformacji i propagandy, która bezpośrednio wspiera wydarzenia na polu walki. Litwa i Polska wspierające Ukrainę politycznie i militarnie, również są pod ciągłymi atakami informacyjnymi ze strony Kremla. Mimo to wszystkie trzy kraje wykazują istotne oznaki odporności na rosyjską propagandę.
Raport skupia się głównie właśnie na tej ostatniej części, tj. znaczącej odporności na rosyjską propagandę, jaka wykształciła się w tych państwach. Jak piszą autorzy, „aby nakreślić najlepsze praktyki w zwalczaniu dezinformacji, po pierwsze, przyjrzano się podobieństwom i różnicom głównych narracji i przekazów skierowanych do krajów Trójkąta Lubelskiego. Po drugie, zbadano główne źródła dezinformacji i jej wzorce. Po trzecie, oceniono środki podejmowane w celu zwalczania dezinformacji”.
Podstawą do takich rozważań jest oczywiście analiza samego problemu, to jest celów i metod rosyjskiej dezinformacji na tym obszarze.
W ramach analizy zidentyfikowano kilka celów rosyjskiej propagandy i dezinformacji w Trójkącie Lubelskim:
● ukierunkowanie przekonań obywateli na przyszłość poprzez rozpowszechnianie wiadomości ;
● podważenie zaufania wewnątrz grup i między grupami;
● dyskredytowanie współpracy i solidarności międzynarodowej.
Autorzy raportu scharakteryzowali propagandę i dezinformację rosyjską kierowaną do obywateli Litwy, Polski i Ukrainy jako dosyć podobną, opartą na tych samych mechanizmach i podobnych narracjach. Oznacza to także, że podobne są przyczyny odporności na nią. Zidentyfikowali i opisali cztery główne zasady budowy odporności informacyjnej.
„Po pierwsze, istnieje jasne zrozumienie, że rosyjska działalność informacyjna zagraża bezpieczeństwu narodowemu. Zrozumienie i uznanie tego zagrożenia zadziałało jak tarcza ochronna przed rosyjską propagandą. Ponadto pociągnięcie do odpowiedzialności osób za nią odpowiedzialnych stanowi wyraźny sygnał, że nikt nie ma prawa wykorzystywać wolności słowa do podżegania do nienawiści, wzywania do przemocy czy szerzenia ludobójczej retoryki. Po drugie, wielowymiarowe podejście do zwalczania rosyjskiej propagandy i dezinformacji w krajach Trójkąta Lubelskiego. Po trzecie, wielostronna perspektywa. Kraje Trójkąta Lubelskiego mają znakomite praktyki współpracy między państwami, biznesem, mediami i społeczeństwem obywatelskim. Po czwarte, należy zająć się wymiernymi wskaźnikami pozwalającymi ocenić, czy konkretne przekazy propagandowe mają wpływ na podejmowane decyzje przez obywateli.”
Zidentyfikowanie mechanizmów prowadzących do wytworzenia się odporności może pomóc we wspomożeniu tych procesów. Uzyskanie odporności społeczeństwa na propagandę i dezinformację jest jednak niezwykle trudne, choć zarazem niezmiernie potrzebne. Dezinformacja jest jednym z instrumentów prowadzenia wojny przez Kreml. Sterowanie opinią publiczną, manipulowanie decyzjami politycznymi i wpływanie chociażby na stosunek do uchodźców prowadzi do realnych, mierzalnych skutków. A o wywołanie konkretnych skutków przecież chodzi Rosji.
Całość raportu dostępna jest tutaj (w języku angielskim): https://ik.org.pl/wp-content/uploads/Resilience-to-Disinformation0612_4.pdf
PMB
Fot. fragment okładki raportu
Źródło: https://ik.org.pl/publikacje/odpornosc-na-dezinformacje-w-krajach-trojkata-lubelskiego-raport/
