Między amerykańskimi i europejskimi wydaleniami rosyjskich szpiegów, Rosja trzyma się swojego zbioru strategii w sprawie otrucia Skripala

Paula Chertok

Wczoraj kilkadziesiąt krajów dołączyło do Zjednoczonego Królestwa w wydalaniu rosyjskich dyplomatów z powodu bezwstydnego otrucia byłego rosyjskiego szpiega Sergieja Skripala i jego córki Julii w prowincjonalnym angielskim mieście Salisbury. Niestety, rosyjska odpowiedź na bezprecedensowe skoordynowane wydalenia dyplomatów (najpoważniejsze działania karne podjęte przez państwa Zachodu przeciwko Rosji od czasu zimnej wojny) to jeszcze więcej mataczenia, przeinaczania i oburzenia, jakie widzieliśmy, gdy po raz pierwszy dowiedzieliśmy się o szokującej próbuje zabójstwa z użyciem rosyjskiej broni chemicznej na brytyjskiej ziemi.

Dziś Maria Zacharowa, rzeczniczka rosyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wygłosiła lakoniczne i pełne oburzenia przemówienie, w którym przywołała kilka infografik opublikowanych przez rosyjską agencję informacyjną Kommiersant (Коммерсантъ), dotyczących raportu z zeszłotygodniowego spotkania w Moskwie, na którym brytyjscy dyplomaci przedstawili Rosjanom ustalenia w sprawie incydentu w Salisbury.

Zamknięty briefing (22 marca) w brytyjskiej ambasadzie w Moskwie odbył się na wniosek Moskwy, która zażądała od Brytyjczyków wyjaśnienia zarzutów przeciwko Rosji za atak w Salisbury. Briefing poprzedzony był innym spotkaniem poprzedniego dnia, 21 marca, w rosyjskim MSZ, które przebiegło w napiętej atmosferze – rosyjscy i brytyjscy dyplomaci „rzucali ostrymi zarzutami przeciwko sobie nawzajem w związku z atakiem środkiem z grupy Nowiczok”. Reuters donosi, że to nadzwyczajne spotkanie było transmitowane przez państwową telewizję.

Zacharowa skrytykowała później oświadczenia ambasadora USA Johna Huntsmana w sprawie spotkań, w których stwierdził on, że Zjednoczone Królestwo przedstawiło „wysokiej jakości i przekonującą ocenę incydentu i umieściło je w kontekście innych podobnych przypadków w przeszłości. Przeprowadzona została analiza międzyagencyjna”, powiedział w konsultacji z kilkudziesięcioma innymi państwami i wszyscy doszli do „jasnych wniosków, że dowody wskazujące na rosyjską winę były dostateczne”. Hutsman odniósł się również do materiałów wręczonych na spotkaniu jako bardzo przekonujących. „Dlaczego tak wiele słów?” skarżyła się Zacharowa. “Gdzie są dowody? … Jeżeli materiały zostały przekazane UE i USA, dlaczego nie zostały upublicznione?” (Facebook).

Dzisiaj Zacharowa „rzuciła się” na raport Kommiersanta na temat materiałów dołączonych do brytyjskiej prezentacji, by wyśmiać cały wysiłek, powtarzając jak echo teraz już znane motywy rosyjskiej propagandy i taktyki używane przez Kreml do uchylania się od odpowiedzialności za jego agresje na całym świecie.

Co ciekawe, wczoraj skarżyła się, że Huntsman powiedział za dużo na temat podstaw oskarżenia Rosji. Dzisiaj wygląda, że to wciąż za mało. Oto jej oświadczenie (Facebook):

“A więc to to! Kommiersant otrzymał bardzo sekretne materiały, których USA i państwa UE użyły jako podstawy decyzji o wydaleniu rosyjskich dyplomatów, zgadzając się z oskarżeniami Londynu przeciwko domniemanemu udziałowi Rosji w „materii Skripala”. To prawdziwa porażka Theresy May. Ujawnia to, że brytyjskie władze dopuściły się największej manipulacji światowej opinii publicznej. Zobaczcie sami. Na podstawie tych 6 małych obrazków stwierdzili, że rosyjski rząd jest odpowiedzialny za atak chemiczny…”

„Slajd 1

4 marca: Trzy osoby wystawione na działanie związku z grupy Nowiczok w Salisbury

8 marca: Brytyjska delegacja przy Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej poinformowała Sekretariat Techniczny, że dwie osoby zostały hospitalizowane w poważnym stanie

12 marca: Premier publicznie określiła użytą substancję jako związek z grupy Nowiczok. Rosyjski ambasador poproszony o wyjaśnienia.

13 marca: O północy minął czas. Nie otrzymano wyjaśnień.

14 marca: Premier wystosowała odpowiedź Zjednoczonego Królestwa

15 marca: Premier napisała do Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej

18 marca: Rosja zapowiedziała działania odwetowe

19 marca: Przedstawiciele Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej przybyli do Wielkiej Brytanii

20 marca: 23 niezadeklarowanych oficerów rosyjskiego wywiadu zostało wydalonych ze Zjednoczonego Królestwa”

1. Czysta spekulacja – brak dowodów, że Rosja jest odpowiedzialna

Zamiast odnieść się do któregokolwiek z faktów przytaczanych przez Wielką Brytanię Zacharowa bagatelizuje i wyśmiewa znaczenie dowodów i wniosków wysuniętych przez brytyjskie władze podsumowanych na slajdach. Nie odnosi się do: wojskowego związku Nowiczok zidentyfikowanego przez brytyjskich naukowców; konwencji o zakazie broni chemicznej (CWC); 30 dziwnych linii dezinformacji, które rozpowszechniła Rosja, żeby odwrócić uwagę od oczywistego sprawcy. Ignoruje to i zamiast tego opisuje w następujący sposób:

„To jest to?!”
„bardzo tajne materiały”
„te sześć małych slajdów”

„Slajd 2

• Wojskowy związek z grupy Nowiczok został pozytywnie zidentyfikowany przez Laboratorium Nauki i Technologii Obrony Zjednoczonego Królestwa akredytowane i wyznaczone przez Organizację ds. Zakazu Broni Chemicznej
• Nowiczok to grupa związków wytwarzanych tylko przez Rosję i niezadeklarowanych w świetle CWC
• Pogwałcenie fundamentalnego zakazu użycia broni chemicznej (Art.1 CWC)
• Pierwsze ofensywne uczucie związku działającego na układ nerwowy od II Wojny Światowej
• Nie mamy wątpliwości, że Rosja jest odpowiedzialna. Żaden kraj z wyjątkiem Rosji nie ma jednocześnie możliwości, intencji i motywu. Nie ma innego możliwego wyjaśnienia
• Na dzień 18 marca, niedziela, doliczyliśmy się ponad trzydziestu równoległych linii rosyjskiej dezinformacji

„Oparte na tej zdolności, połączonej z jej historią przeszłych zabójstw zlecanych przez państwo – w tym przeciwko byłym oficerom wywiadu, których uważa za właściwe cele – rząd Zjednoczonego Królestwa doszedł do wniosku, że jest wielce prawdopodobne, że to Rosja była odpowiedzialna za ten lekkomyślny i nikczemny czyn””

2. Rusofobia – Rosja jest ofiarą

Mimo że Zacharowa nie używa tego terminu, implikuje, że Brytyjczycy popełnili przestępstwo przeciwko Rosji. Jak widzieliśmy wcześniej, sugeruje, że Rosja padła ofiarą konspiracji zakrojonej na szeroką skalę, że Zjednoczone Królestwo zmanipulowało opinię publiczną liderów 25 państw by ukarać Rosję poprzez wydalenie dyplomatów bez absolutnie żadnego powodu. „Brytyjskie władze dokonały największej manipulacji światowej opinii publicznej”, mówi. Ta propaganda „odwracania narracji” jest szczególnie okrutna i zadziwiająca w tym przypadku, zważywszy na to, że mężczyzna i jego córka umierają w szpitalu z nikłymi szansami na powrót do zdrowia z powodu ataku wyprodukowaną w Rosji bronią chemiczną podczas czegoś, co miało być przyjemnym rodzinnym niedzielnym wyjściem. Nie wspominając nawet o traumie, jakiej doznała po ataku dokonanym w ich mieście społeczność Salisbury.

„Slajd 3

• Nowiczok koliduje z normalnym funkcjonowaniem układu nerwowego. Nieleczony, spowoduje śmierć przez uduszenie albo zatrzymanie akcji serca
• Sergiej Skripal, jego córka Julia i brytyjski policjant detektyw sierżant Nick Bailey pozostają w szpitalu
• 51 osób zostało przebadanych w szpitalu
• 131 cywilów miało potencjalnie kontakt ze związkiem
• 250 specjalistów ds. zwalczania terroryzmu zaangażowanych w śledztwo
• 180 osób personelu wojskowego zostało rozlokowanych

Co związki chemiczne działające na układ nerwowy robią z ciałem:

Mózg: Konwulsje, utrata przytomności, śpiączka
Oczy: Zwężone źrenice
Płuca: Świszczący oddech, duszności, zwiększone wydzielanie płynu
Serce: Początkowo podwyższone ciśnienie i tętno. Później obniżone ciśnienie i tętno
Układ trawienny: Mdłości i wymioty, biegunka.
Skóra: Obfite pocenie
Śmierć może nastąpić poprzez uduszenie lub wstrzymanie akcji serca”

3. “Sekretne slajdy” – materiały niejawne.

Oprócz bagatelizowania dowodów, wagi incydentu i wzoru szkodliwych rosyjskich incydentów, Zacharowa również fałszywie charakteryzuje slajdy jako zawierające „bardzo sekretne materiały”. Infograficzne slajdy są podsumowaniem dowodów, nie dowodami jako takimi, oczywiście. Ponadto fakt, że te slajdy zostały użyte podczas zamkniętego spotkania nie czyni ich niejawnymi. W rzeczywistości nie pokazują właściwie niczego nowego. Wszystkie stwierdzenia wskazujące na Rosję zostały już przedstawione w publicznych komentarzach brytyjskich władz. Jak widzieliśmy wcześniej, Kreml używa niejawnych materiałów i źródeł, by zaciemniać obraz, wiedząc dobrze, że te nie mogą zwykle być upublicznione, jako że zagroziłoby to większej liczbie osób. Tutaj Zacharowa gra samym znaczeniem słowa „tajne”, by wypaczyć publicznie dostępne fakty w celu zbagatelizowania i zamglenia odpowiedzialności.

„Slajd 4

Listopad 2006: Zabójstwo Aleksandra Litwinienki
Maj 2007: Atak DDoS unieszkodliwia Internet w Estonii
Sierpień 2008: Inwazja na Gruzję
Luty 2014: Okupacja Krymu; destabilizacja Ukrainy
17 lipca 2014: Zestrzelenie lotu MH17 i śmierć wszystkich 283 pasażerów
Czerwiec 2015 do listopada 2016: Wpływ na wybory w USA
Maj 2015: Atak hakerski na Bundestag
Styczeń 2016: „Sprawa Lisy” – kampania dezinformacyjna przeciwko Niemcom
2015 od 2016: Atak hakerski na duńskie Ministerstwo Obrony
Październik 2016: Próba przewrotu w Czarnogórze
Czerwiec 2017: Atak cyfrowy z użyciem oprogramowania typu ransomware NotPetya
Marzec 2018: Próba zabójstwa Sergeja i Julii Skripalów”

4. Uchylanie się – dezorientacja – manipulacja.

“Zobaczcie sami. Na podstawie tych sześciu małych obrazków stwierdzili, że rosyjski rząd jest odpowiedzialny za atak chemiczny”. To jest czysta manipulacja. Każda logicznie myśląca osoba oceniająca chociażby tylko incydenty opisane na infografice oszukiwałaby się, nie widząc długofalowego wzoru rosyjskiej agresji – cyberataków, zabójstw, kampanii dezinformacyjnych, inwazji wojskowych, wymieniając tylko kilka z wymienionych na slajdzie 4.

5. Trolling.

Na końcu listy rosyjskich strategii znajduje się nie mniej ważny charakterystyczny sarkazm, wyśmiewanie krytyki skierowanej na zachowanie Kremla, wraz ze świętym oburzeniem. W odpowiedzi na czyjś komentarz do postu, Zacharowa opublikowała głupawy obrazek „Austina Powersa”, bohatera filmowego, który wyśmiewa brytyjskiego szpiega, swoistego anty Jamesa Bonda.

Stan rzeczy jest naprawdę przykry, gdy rosyjski MSZ umieszcza niedorzeczne komentarze, takie jak te Zacharowej, dzień po dniu, kiedy ludzkie życie wisi na włosku. Zjednoczone Królestwo wymieniło kilka z działań, jakie gotowe było podjąć w odpowiedzi na bezwstydną próbę zabójstwa na brytyjskiej ziemi w slajdzie 5 (poniżej). Przez ostatnie 2 dni 25 państw, a także NATO, ogłosiło wydalenie rosyjskich dyplomatów. Podczas gdy są to działania mocno symboliczne, zapowiadają przyszłe, poważniejsze. Pokazują również, że, pomimo wysiłków Putina zdestabilizowania sojuszy, nie udało mu się podzielić Zachodu. Kreml zdaje się po prostu nie chcieć zauważyć, jak bardzo jego własne działania są winne rosnącej izolacji Rosji na świecie.

„Slajd 5

• Przypisanie [odpowiedzialności] państwu rosyjskiemu
• Demontaż rosyjskiej sieci wywiadowczej operującej na terenie Zjednoczonego Królestwa
• Zawieszenie wszystkich planowanych kontaktów dwustronnych
• Wzmożone kontrole graniczne
• Walka z przestępczością i korupcją
• Nowa legislacja
• Inne działania mające odeprzeć wrogą działalność państwa”

Paula Chertok to lingwistka, prawniczka, nauczycielka, dziennikarka i pisarka. Urodzona w Sowieckiej Rosji w rodzinie ocalałych z holokaustu osób z Ukrainy, Białorusi i Polski. Posiada tytuły naukowe z Literatury Rosyjskiej, Języków Słowiańskich, Lingwistyki i Prawa z Uniwersytetu Rutgersa i Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Jej praca skupia się na języku propagandy, mediach i prawach człowieka i obywatela. Na Twitterze jako @PaulaChertok.