Tryb ruchu bezwizowego pomiędzy Ukrainą a Unią Europejską pozostaje jednym z podstawowych tematów fake’ów i akcji propagandowych. W tym wypadku media prorosyjskie rozpowszechiały fake o tym, że Ukraińcy są masowo deportowani z krajów UE, a liczba wydalanych wzrasta od momentu uruchomienia ruchu bezwizowego. Tego typu informacja po raz pierwszy ukazała się na stronie internetowej Rosyjskie wieści (Rossijskije wiesti – “Российские вести”).
Dotyczące ostatnich lat dane porównawcze agencji „FRONTEX” (Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej) są tu wykorzystywane w celach propagandowych. W rzeczywistości pokazują one, że ilość nielegalnych przekroczeń granicy kardynalnie nie zmienia się, natomiast zmniejsza się ilość podań o otrzymanie statusu uchodźcy. Na dodatek 60% osób, zatrzymanych podczas nielegalnego przekroczania granicy zatrzymano przy próbie przedostania się na Ukrainę „co świadczy o dobrowolnym powrocie”.
Zrzut ekranu ze strony rian.com.ua
Zrzut ekranu ze strony strana.ua
Artykuł o masowej deportacji Ukraińców z terenów Unii Europejskiej opublikowany na stronie internetowej Rosyjskie wieści (Rossijskije vesty -“Российские вести”) – portalu, który publikuje informacje o sukcesach „rosyjskiego Krymu”, uznaniu przez Komisję Wenecką faktu dyskryminacji na Ukrainie języka rosyjskiego oraz inne fałszywe informacje, które już dezawuował StopFake oraz rozpowszechnia na swych łamach wiadomości z innych portali, będących źródłem fake’ów. Nie przeszkadza to jednak agencji informacyjnej RIA Novosti Ukraina (РИА Новости Украина) nazywać Rosyjskie wieści („Российские вести” – riga.rosvesty.ru) mianem „media światowe”. W swym artykule portal Strana.ua („Страна.ua”) wykorzystuje taką samą argumentację, jak Rosyjskie wieści w opublikowanym materiale.
Fake’a rozpowszechniły takie portale informacyjne jak: RIA Novosti Ukraina (РИА Новости Украина), “News front („Новостной фронт”), “Russkij dozor („Русский дозор”), Fundacja kultury strategicznej („Фонд стратегической культуры”), Inforeactor.ru, politforums.net oraz wiele innych.
Zrzut ekranu ze strony riga.rosvesty.ru
Pomimo wielokrotnie wygłoszonych subiektywnych opinii autora („Europa już się nie cieszy, że skasowała wizy dla Ukrainy”) w artykule porównywane są dane Państwowej Służby Granicznej Ukrainy (za pierwsze pół roku działania ruchu bezwizowego – od połowy czerwca do połowy grudnia – przyp. red.) oraz Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej „FRONTEX” (z dnia 6.12.2017), który posiłkuje się danymi z drugiego kwartału 2017 roku, od kwietnia do czerwca (ruch bezwizowy rozpoczął się z dniem 11 czerwca 2017 roku – przyp. red.). Liczby w nim podane zostały wykorzystane do napisania artykułu. Nie przeszkadza to jednak autorowi stwierdzić, że według informacji „FRONTEX” „przez ostatnie pół roku Ukraińcy zostali absolutnymi liderami wśród wszystkich innych krajów pod względem odmów wjazdu, deportacji i nielegalnego pobytu w UE”.
Podobne informacje pojawiają się na temat Izraela i bazują na zmianach polityki państwa w kwestii ”Zasad szybkiego rozpatrzenia podań” ws. nadania azylu obywatelom Ukrainy. Fake o masowych deportacjach „samolotów pełnych Ukraińców” nie znajduje potwierdzenia w żadnych informacjach czy danych oficjalnych, niemniej jednak jest aktywnie wykorzystywany przez propagandę rosyjską.
Zrzut ekranu ze strony visa-free-europe.eu
Zrzut ekranu ze strony frontex.europa.eu
Natomiast według danych za pierwszy miesiąc funkcjonowania ruchu bezwizowego przedstawionych przez Koalicję “Visa-free Europe” jedynie 49 obywatelom Ukrainy odmówiono wjazdu do UE. W artykule wydania „Deutsche Welle” poświęconym analizie pierwszego półrocza funkcjonowania ruchu bezwizowego pomiędzy Ukrainą a Unią, rzecznik prasowy przedstawicielstwa UE na Ukrainie – David Stulik oświadczył, że „porównując z analogicznym okresem ubiegłego roku ilość Ukraińców, którzy zwiedzili UE zwiększyła się o 10%. Turyści z Ukrainy nie łamią także zasad przekraczania granic. Odmowę wjazdu otrzymało tylko kilkadziesiąt osób, a jest to o wiele mniej, niż w czasach, kiedy odmawiano wydawania wiz”.
Również w sprawozdaniu agencji „FRONTEX” dotyczącym analizy i oceny poziomu ryzyka na rok 2017 podano, że w roku 2016 ilość wypadków nielegalnego przekroczenia granic UE przez obywateli Ukrainy była bardzo mała. Odnotowano także zmniejszenie ilości podań o nadanie azylu. Podkreślono też to, że w 2016 roku o 30% wzrosła ilość zatrzymań nielegalnych migrantów z Ukrainy. „60% tych zatrzymań miało miejsce przy wydostawaniu się przez zewnętrzne granice lądowe – w większości na granicy z Ukrainą, co de facto świadczy o dobrowolnym powrocie na Ukrainę” – oświadczono w raporcie.
Zrzut ekranu ze strony europewb.org.ua
Jak podano w raporcie “Nieregulowana i wymuszona migracja z Ukrainy do UE w przeddzień uruchomienia ruchu bezwizowego: oczekiwania i możliwe skutki”, ruch bezwizowy może być tymczasowo wstrzymany zgodnie z mechanizmem, który może zostać uruchomiony w wypadku znacznego i gwałtownego zwiększenia ilości obywateli, którzy otrzymali odmowę wjazdu, zwiększenia ilości obywateli, którzy znajdują się na terenach krajów członkowskich UE bez odpowiednich dokumentów i zezwoleń, oraz wzroście ilości podań o azyl. W ciągu pierwszych 6 miesięcy funkcjonowania ruchu bezwizowego pomiędzy Ukrainą a Unią Europejską – ze strony instytucji europejskich nie nadeszły żadne oświadczenia o niepokojących zmianach w tego rodzaju statystykach.
Zrzut ekranu ze strony ec.europa.eu
W grudniu 2017 roku Komisja Europejska przygotowała raport na temat wykonania zobowiązań przez kraje podlegające procesowi liberalizacji wizowej. Jako podstawowe zastrzeżenie w stosunku do Ukrainy podano niezbędność dalszej realizacji reform antykorupcyjnych, które już zostały rozpoczęte. W rozdziale dotyczącym kontroli granic, migracji i nadania azylu Komisja podkreśla, że dane dotyczące nielegalnego pobytu i odmów wjazdu w okresie drugiej połowy 2016 roku oraz pierwszej połowy roku 2017 wskazują na tendencję zniżkową. Ilość obywateli Ukrainy, którzy otrzymali azyl w UE w roku 2016 zwiększyła się z 19200 do 26865, lecz w tym samym czasie zwiększył się również wskaźnik powrotów – z 76,41% w roku 2015 na 82,58% w roku 2016. W sprawozdaniu podkreśla się również, że „współpraca z Ukrainą w kwestii readmisji nadal pozostaje na bardzo dobrym poziomie, co znalazło potwierdzenie w ocenach jakościowych tak przez UE, jak i bezpośrednio przez kraje członkowskie”. Reasumując, KE oznajmia, że większość wymagań dotyczących liberalizacji wizowej jest przez Ukrainę wykonywanych w pełnym zakresie. O innych fake’ach na temat tego raportu StopFake pisał wcześniej.
