Hier zijn vijf programma’s en applicaties die je kunnen helpen om de juistheid van informatie op internet te controleren.
Trooclick
De Trooclick plug-in voor Chrome en Firefox scant teksten en verstuurt waarschuwingen als feiten in strijd zijn met de informatie van andere massamedia of officiële statistieken. Meldingen zijn: “komt niet overeen met de massamedia,” “komt niet overeen met officiële documenten,” en “overtreding van journalistieke ethiek”. Gebruikers kunnen ook stemmen op een artikel door het beantwoorden van de vraag: “Is dit artikel het waard om geloofd te worden?” In de eerste fase proberen de softwareontwikkelaars om economische en financiële informatie zo grondig mogelijk te controleren. Maar in de toekomst hoopt Trooclick te werken met allerlei soorten journalistiek materiaal.
Het Poynter Instituut voor Journalistiek merkte al op dat het werkingsprincipe van de plug-in “makkelijk uit te leggen, maar moeilijk te realiseren” is. Robots vergelijken geanalyseerde teksten met hun database en controleren de samenhang. Wat mogelijke schendingen van de journalistieke ethiek betreft, houdt de plug-in bijvoorbeeld rekening met verwijzingen naar anonieme bronnen en veelvuldig gebruik van uitdrukkingen als “vermoedelijk”, “voor zover men kan begrijpen,” enzovoorts.
Op dit moment is er een beta-versie van de plug-in.
Truth Goggles
Truth Goggles werd in 2012 bedacht als instrument om teksten te controleren met de database Politifact. In 2014 werd het meer als een eenvoudige dienst om teksten te verwerken gelanceerd. De site Truth Goggles geeft de gebruiker de mogelijkheid om aantekeningen in een tekst te maken: je kunt de tekst uploaden of de link naar de tekst en enkele vragen toevoegen. Nadat je het fragment van de tekst hebt gemarkeerd, kies je de vraag die andere gebruikers zouden stellen bij het lezen van de tekst. Bijvoorbeeld: “Is dit echt waar?” “Wie zei dit?” “Wie is erbij betrokken?” “Wat moet je hier nog meer over weten?” Als je het antwoord weet, kun je dat kort of uitvoerig aangeven.
Lazy Truth
De applicatie Lazy Truth is ontwikkeld door Matt Stempeck, die afstudeerde aan het Massachusetts Institute of Technology. De applicatie is bedoeld om gebruikers te helpen bepalen welke inkomende e-mails echt zijn en welke spam- en phishing-mails zijn. De applicatie is beschikbaar als Google Chrome plug-in. Je kunt ook vragen mailen naar [email protected].
Skeptive
De site Skeptive selecteert welke informatie waarheidsgetrouw is en baseert zich op meningen van gebruikers. De positie die meer steun van derden krijgt, wint. De dienst is bedoeld om online geschillen zo effectief mogelijk op te lossen.
Genius
Het bedrijf Rap Genius begon ooit met het verifiëren van rapteksten. Maar in 2014 besloten de oprichters om het uit te breiden om op meerdere gebieden informatie te verifiëren. Het is geen plug-in of toepassing. Ga gewoon naar www.genius.com, vul een link in met de informatie die je wil onderzoeken en vraag andere gebruikers hun licht erover te laten schijnen. De oprichters noemen deze methode ‘verdeelde fact-checking’.
De toekomst van fact-checking door computers
Zoals Poynter al opmerkte staan alle fact-checking websites en applicaties voor twee uitdagingen. Ten eerste moeten ze een database aanmaken die groot genoeg is om de teksten te kunnen verifiëren. Ten tweede moeten ze genoeg gebruikers aantrekken zodat de adviezen waardevol zijn. Deze twee factoren zijn met elkaar verbonden: om voldoende gebruikers aan te trekken, moet je bewijzen dat je dienst van hoge kwaliteit is; en om een hoge kwaliteit van de dienstverlening te bieden, moet je een “kritische massa” aan gebruikers hebben.
Bron: Mediacritica.
