Russische documentaire over de annexatie van de Krim zit vol met leugens en fouten

In februari 2015 zond de Russische staatszender Rossia-1 de film “De Krim, de weg naar huis” uit van Andrej Kondrashov, over de Russische annexatie van de Krim. De film bestaat grotendeels uit interviews met de Russische president Vladimir Poetin, huidige leden van de regering van de Krim, pro-Russische activisten uit het voorjaar van 2014 en laat diverse geënsceneerde pro-Russische scènes en reconstructies zien.

In 2,5 uur wordt in de film onderzocht hoe de Russische speciale diensten de ontsnapping van de voormalige president Viktor Janoekovitsj uit Oekraïne naar Rusland hebben georganiseerd, wordt de zogenaamde “Krimse lente” geprezen, de Oekraïense Maidan-activisten veroordeeld en de confrontatie tussen Rusland en het Westen verkend.

Kondrashovs film geeft enkel een pro-Russisch beeld van de gebeurtenissen die hebben geleid tot de Russische overname van het Oekraïense schiereiland en bevat tal van fouten en onnauwkeurigheden, die in dit artikel uitgebreid aan bod komen.

Beweringen over doden

Bewering: “De Krim, de weg naar huis” begint met de bewering dat verschillende mensen van de Krim, die in Kiev tegen de Maidanprotesten demonstreerden, op de terugweg naar het schiereiland zijn vermoord. In de 15^e minuut van Kondrashovs film melden vier mensen dat er op 20 februari 2014 bussen met Janoekovitsj-aanhangers en anti-Maidan-activisten op de terugweg naar de Krim in de provincie Tsjerkasy zijn aangevallen. Een van de buschauffeurs en zes pro-Russische activisten werden vermoord. In de film wordt ook beweerd dat deze aanvallen en doden bevestigd zijn door het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken (minuut 20:40).

Feiten:

• Zowel de persdienst van de Partij van de Regio’s als de voorzitter van de Raad van State van de Krim, Vladimir Constantinov,  ontkent dat er iemand in de provincie Tsjerkasy is vermoord.
• Volgens Anatoliy Mohylyov, die op dat moment voorzitter van de Raad van Ministers van de Krim was, hebben de autoriteiten in Tsjerkasy op 20 februari geen moorden gemeld. Ook op de website van de  autoriteiten in Tsjerkasy staat geen informatie over de moorden.
• De voormalig minister van Gezondheid van de Krim Alexander Kanevsky meldde op 21 februari 2014 dat er in de regio Tsjerkasy drie mensen gewond waren geraakt, maar er zijn geen moorden gemeld.
• Inwoner van Simferopol Oksana Medieva, die van de Krim naar Kiev reisde om te protesteren tegen Maidan, is geïnterviewd terwijl ze in het ziekenhuis op de Krim lag (gepubliceerd op 3 maart 2014) en ze heeft duidelijk gemeld dat er geen mensen vermoord zijn (2:40 min).

• Tot op heden is er geen informatie gepubliceerd die de bewering bevestigen dat er op 20 februari 2014 in de provincie Tsjerkasy mensen zijn vermoord. Op de vele video’s die rond die datum zijn opgenomen (video 1, video 2, video 3, video 4, video 5) worden nergens moorden genoemd.
• In april 2014 beweerden de autoriteiten van de Krim officieel dat er in februari 2014 zeven mensen zijn vermoord in Tsjerkasy. Begin april verscheen er één bericht in de lokale media waarin een ooggetuige beweerde dat er mensen vermoord waren.

 

Ultimatum Simferopol

Bewering: Op minuut 21:20 is er een opmerkelijke bewering in de film: de stad Simferopol, die Kiev beschouwde als bolwerk van de vijanden van Maidan, kreeg een ultimatum: sloop binnen tien dagen het Leninstandbeeld in de stad. “Dit ultimatum was voor de bewoners van de Krim de druppel om te gaan demonstreren, zelfs voor de bloederige gebeurtenissen in de regio Tsjerkasy plaatsvonden,” beweert de voice-over van de film.

Feiten:

• De bussen die op 20 februari terugkeerden naar de Krim werden in de provincie Tsjerkasy aangevallen, terwijl Viktor Janoekovitsj nog president van Oekraïne was. Janoekovitsj heeft nooit opgeroepen om de Leninstandbeelden van de pleinen in Oekraïne te halen, dus het is onwaarschijnlijk dat er op dat moment sprake was van een ultimatum om de beelden te verwijderen uit Simferopol.
• Het lijkt erop dat de filmmaker de Medjlis-leider van de Krim-Tataren, Refat Chubarov, in gedachten had. Op 23 februari riep Chubarov de Oekraïense autoriteiten op de Krim op om het Leninstandbeeld in Simferopol binnen 10 dagen te verwijderen. De centrale autoriteiten in Kiev hebben nooit enig ultimatum over het Leninmonument in Simferopol opgelegd.

 

In Sevastopol werd nooit Oekraïens geleerd

Bewering: De zelfbenoemde burgemeester van Sevastopol, Aleksej Chalyi, beweert in de film (34:40 min.) dat – in tegenstelling tot de rest van de Krim – in Sevastopol op geen enkele school Oekraïens werd onderwezen.

Feit: Algemene school No.7 was de enige school in Sevastopol waar de instructietaal Oekraïens was, wat Oekraïense media in 2009 en 2012 gemeld hebben.

 

Demonstrant doodgetrapt in Simferopol

Bewering: Volgens Pavel Taran, lid van de zogenaamde ‘mensenmilitie’ (groepen gewapende pro-Russische militanten die de Russische overname van de Krim faciliteerden), viel tijdens een botsing tussen pro-Oekraïense en pro-Russische demonstranten buiten het Krim-parlement een bejaarde man op de grond en ondanks pogingen om hem te redden, werd hij door de menigte doodgetrapt.

Feit: Tijdens de demonstraties in Simferopol is er een bejaarde man overleden aan de gevolgen van een zware hartaanval. Zowel lokale media als het ministerie van Gezondheid van de Krim hebben zijn dood gemeld. Er is tijdens de demonstraties van pro-Oekraïners en pro-Russen niemand doodgetrapt.

 

Spooktrein Kiev-Simferopol

Bewering: (00:50:23) Op 27 februari organiseert Ihor Mosiychuk, een van de leiders van de Oekraïense Rechtse Sector, een “vriendschapstrein” die van Kiev naar de Krim rijdt. In de trein zullen pro-Russische separatisten “alle vragen beantwoorden”, dreigt Mosiychuk naar verluidt. Als de trein om 20:15 in Simferopol arriveert, zullen Oekraïense radicalen aan boord de Russische en Krimse separatisten gewelddadig aanvallen. De trein is gevuld met houten knuppels, molotovcocktails, pistolen en andere wapens, die ze mee hebben genomen na een inval in een militaire opslag in de regio Lviv. “Voor de trein de Krim bereikte, is de trein gestopt en in drie uur tijd zijn er tonnen aan wapens uit de trein geladen.” De Oekraïense veiligheidsdiensten hebben de leiders van de Rechtse Sector gewaarschuwd dat er in Simferopol 1500 militanten hen zouden opwachten, beweert de verteller op minuut 50:53 in de film.

Feiten:  Ihor Mosiychuk sprak over een “vriendschapstrein” naar Simferopol tijdens een talkshow op 24 februari op de Oekraïense zender 112, maar hij sprak niet over een concrete datum, laat staan over 27 februari. De aankondiging van Mosiychuk klonk, zo merkte de journalist van 112 op die hem interviewde, meer als een poging om de pro-Russische bewoners van de Krim te intimideren en om media-aandacht te vragen, dan een concreet actieplan.

“Als Oekraïense nationalist zeg ik je dat elke poging om de Oekraïense territoriale integriteit te schenden streng bestraft zal worden. Als de autoriteiten niet in staat zijn om dit doen, zal de Rechtse Sector een “vriendschapstrein” organiseren,” zei Mosiychuk. Refererend aan een eerdere reis naar de Krim van de Rechtse Sector in 1990 (Oekraïense Nationale Zelfverdediging) memoreert Mosiychuk aan de manier waarop de pro-Russische militanten Sevastopol overspoelden toen de Zelfverdediging-activisten door de straten marcheerden. “Is het je doel om diezelfde mensen nu bang te maken?” vraagt de interviewer. “Ik maak mensen bang die oproepen om mijn land kapot te maken,” antwoordt Mosiychuk.

• Op 27 februari verkondigde de Rechtse Sector dat de organisatie niet met wapens naar de Krim zou reizen: “Het politiek comité van de Rechtse Sector heeft besloten om niet mee te doen aan het oplossen van de Krim-crisis. We overwegen geen harde acties,” verklaarde de organisatie.

• Ihor Mosiychuk, een fervent Facebookgebruiker, schreef niets over een reis naar de Krim op 27 februari; in de dagen voorafgaand aan 27 februari was Mosiychuk druk bezig met de vrijlating van gevangengenomen activisten. Op 26 februari schreef hij dat hij op weg was van Kharkiv naar Kiev. Aangezien Mosiychuk de enige was die het idee van de “vriendschapstrein” bepleitte, lijkt het wel erg vreemd dat hij niet betrokken was bij de organisatie van de reis en niet persoonlijk naar de Krim afreisde.
• Er is nergens informatie dat een trein op weg naar de Krim ergens in Zuid-Oekraïne is gestopt om pistolen en andere wapens uit te laden.
• De nationale spoorwegen van Oekraïne, Ukrzaliznycia, hebben geen ongeplande treinstops gemeld tussen Kiev en Simferopol.
• StopFake kon verder geen enkel bewijs vinden dat er ongewoon veel passagiers in de trein van Kiev naar Simferopol zijn ingestapt of dat er in drie uur tijd een enorme hoeveelheid wapens in of uit zijn geladen. We hebben ook geen bevestiging gevonden dat gewapende en in camouflagepakken gestoken mannen ergens in de provincie Cherson zijn uitgestapt.

 

Militair voertuig breekt door checkpoint

Bewering: (1:22:30) Een Oekraïense militaire vrachtwagen die op weg was van Kiev naar de Krim is onderweg in volle vaart door een checkpoint gereden. In de cabine van de vrachtwagen werden de loop van een geweer en geweerkogels gevonden. De vrachtwagen is gestopt dankzij de “heroïsche daad” van Oleg Gorshkow, een militant die zijn auto parkeerde op de weg van het voertuig. De film laat een reconstructie zien van zijn “heldendaad”.

Feiten: In een interview op 15 maart op het Russische eerste kanaal vertelt Oleg Gorshkow dat het militaire voertuig vertrok vanuit de Krim, en dus niet op weg was naar de Krim.

De vrachtwagen reed over Gorshkows auto en verdween uit het zicht. Niemand heeft de cabine van de vrachtwagen onderzocht, laat staan dat er geweerlopen en -kogels zijn gevonden. Bovendien heeft geen enkele ooggetuige ooit beweerd dat de vrachtwagen een militair voertuig was.

Amerikaans marineschip Donald Cook en zijn deserteurs bang voor de Zwarte Zee door de macht van Rusland

Bewering: “De Krim, de weg naar huis” gaat ook over de relaties tussen de Verenigde Staten en Rusland. Beweerd wordt dat de Russische Zwarte Zeevloot het marineschip Donald Cook heeft afgeschrikt op de Zwarte Zee (01:28:40). De Amerikaanse marine was zo geschrokken van de Russische militaire macht, dat meer dan tien militairen van de Donald Cook ontslag namen bij de Amerikaanse marine uit angst voor naderende Russische rakketten en overvliegende SU-24’s (01:32:00 min.).

“We konden op de monitoren van het vlaggenschip Moskva van de Zwarte Zeevloot duidelijk zien dat de Amerikaanse torpedojager vol vertrouwen richting de kust van de Krim zeilde. Volgens de Russische vlootcommandant Alexander Vitko, draaide het – toen het Amerikaanse marineschip Donald Cook “de straling van Russische raketten voelde” – scherp in de richting van de Bosporus om “te vermijden om steeds het doelwit te worden van het kustraketsysteem van het Russische Bastion”.

Feiten: Volgens het Pentagon kwam het Amerikaanse marineschip Donald Cook op 10 april 2014 vanaf de Roemeense haven Constanta de Zwarte Zee binnen. Op 14 april heette de Roemeense president het Amerikaanse schip persoonlijk welkom. De Donald Cook verliet de Zwarte Zee zoals gepland, op 24 april, en vertrok richting Spanje. Gedurende de twee weken waarin het Amerikaanse schip op de Zwarte Zee verbleef, voerde de Amerikaanse marine samen met de Roemeense partner en de USS Taylor marine-oefeningen uit.

De vermeende massale desertie van Amerikaanse zeelieden van de Donald Cook was een compleet verzonnen verhaal dat StopFake in april 2014 ontkrachtte.

Amerikaans consulaat-generaal in Oekraïne

Bewering: Een andere onjuist bewering in de film (02:08:06) gaat over het Oekraïense marinebataljon in Feodosia. Het bataljon stond gedurende drie weken onder een Russische blokkade, terwijl de onderhandelingen in volle gang waren. De film stelt dat “Oekraïense mariniers een gewapende uitbraak in Feodosia van plan waren en dat de commandanten van het bataljon grote hoeveelheden geld van het Amerikaanse consulaat-generaal ontvingen.

Feit: Er is geen Amerikaans consulaat-generaal in Oekraïne. Waarom zouden Oekraïense mariniers zoiets van plan zijn in Feodosia als ze omsingeld waren door Russische troepen en de Krim in feite al was geannexeerd door Rusland? De belegering eindigde op 24 maart 2014, toen de Oekraïense mariniers ontwapend waren.

Kievse wapens op de Krim

Vanaf 01:21:50 is een scène met een voertuig te zien, dat ogenschijnlijk van het Oekraïense vasteland komt en gestopt wordt bij een checkpoint van de separatisten op de Krim. Het voertuig is gevuld met wapens. Het ziet er nogal in-scène-gezet uit.

Deze beelden zijn eigenlijk gefilmd door een filmploeg van de zender Rossia 24 voor een verhaal over checkpoints op de Krim (5:00).

https://www.youtube.com/watch?v=zWVwidy_F5E

Overtreding van het aantal ingezette Russische troepen op de Krim

“Omdat we het aantal troepen op de Krim niet hebben overschreden [meer dan 20.000], hebben we – strikt genomen – niets geschonden,” zei de Russische president Vladimir Poetin. (Volgens het akkoord tussen Oekraïne en Rusland over de Russische Zwarte Zeevloot dat gestationeerd is op de Krim mag het aantal Russische mariniers meer dan 20.000 zijn.)

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken stelt dat Rusland het bilaterale akkoord met Oekraïne over de ontwrichting van de Zwarte Zeevloot op Oekraïens grondgebied geschonden heeft. Naast het aantal troepen dat Rusland mocht houden in Oekraïne, staan er in de overeenkomst andere verplichtingen die Rusland moet uitvoeren, zoals het regelmatig adviseren van Oekraïne over de activiteiten van de Russische troepen buiten hun gebied. Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken heeft op 3 maart 2014 in een officiële verklaring een lijst bekendgemaakt met al deze schendingen.

Aantal Oekraïense militairen dat op de Krim bleef

Bewering: In de film wordt beweerd (02:05:30) dat van de 20.000 Oekraïense soldaten die gevestigd waren op de Krim, er slechts 2.500 terugkeerden naar het Oekraïense vasteland.

Feit: De Oekraïense militair aanklager Anatoliy Matios maakte in februari 2016 bekend dat tussen februari en mei 2014 6.000 Oekraïense militairen de Krim hebben verlaten.

Doden die de filmmaker besloot te “vergeten”

Toen Russische troepen op 18 maart 2014 de Oekraïense legerbasis in Simferopol aanvielen, werd de Oekraïense militair Serhiy Kokurin gedood.

Een Russische soldaat schoot in de stad Novofedorovka de Oekraïense militair Stanislav Karachevsky dood.

In de film “De Krim, de weg naar huis” zitten nog andere speculatieve beweringen die onmogelijk te fact-checken zijn.

• In de film wordt beweerd dat uit een peiling bleek dat de meerderheid van de bewoners van de Krim deel van de Rusland wilde worden. Was er echt aan de vooravond van de militaire operatie die tot de annexatie leidde een geheime peiling gehouden onder de bewoners van Krim over “de terugkeer” naar Rusland? Er is geen informatie over een mogelijke organisatie die zo’n peiling uitvoerde.
• Hebben Amerikaanse instructeurs echt Oekraïense radicalen getraind om speciale tactieken te gebruiken over hoe ze het hoofd moeten bieden aan de Berkut (de nationale oproerpolitie)? In de Russische film wordt een techniek genoemd: “Karpatskyi buk” (letterlijk: Karpaten beuk) – die nog nooit eerder door iemand is genoemd.
• Is het waar dat de toenmalige Oekraïense president Viktor Janoekovitsj een document heeft ondertekend waarmee Sergey Aksenov hoofd werd van de regering van de Krim? Zo ja, waarom is dit document nooit openbaar gemaakt voor de media en waarom heeft Janoekovitsj nooit een woord gerept over deze afspraak?
• Is er enig echt of schriftelijk bewijs dat de Rechtse Sector van plan was het waterbassin van Simferopol op te blazen en dan het water te vergiftigen?

 

Schendingen van copyright

Producent Julia Serdiukova zegt dat in de film “De Krim, de weg naar huis” drie scènes uit haar film over Maidan, All things ablaze, zijn gebruikt zonder bronvermelding of toestemming.

Andere interpretaties van “De Krim, de weg naar huis”

• De vernietigende recensie van de Russische journalist Oleg Kashin;
• De Oekraïense mediawaakhond Telekritika’s;
• De Russische blogger Kungurov plaatst de film in de categorie “propaganda”.