Bellingcat, het onderzoeksplatform van burgerjournalisten, heeft op 23 februari een nieuw rapport uitgebracht over hun onderzoek naar de MH17. In deze bijdrage geeft Bellingcat een samenvatting van het rapport. 

Het rapport kan hier gedownload worden.

Dit rapport, MH17: Mogelijke verdachten en getuigen van de 53e anti-luchtdoelbrigade, geeft informatie over de Russische brigade die – naar wij aannemen – de BUK-M1-raket heeft geleverd en mogelijk heeft afgevuurd op de MH17. In deze bijdrage willen we een samenvatting geven van de rol die de 53e anti-luchtdoelbrigade en de “BUK 3×2” [het BUK-transport, vanwege de aanduiding op het verdachte BUK-voertuig] in het neerhalen van de MH17 heeft gespeeld. Vervolgens geven we een samenvatting van het rapport. Tot slot geven we een overzicht van eerdere grootschalige onderzoeken door Bellingcat naar de crash van de MH17.

Introductie

Van 23 tot 25 juni 2014 vervoerde de Russische 53e anti-luchtdoelbrigade een aantal BUK-M1-luchtdoelraketsystemen naar gebieden nabij de Russisch-Oekraïense grens. In de afgelopen anderhalf jaar heeft Bellingcat uitgebreid verslag gedaan van het konvooi van militaire voertuigen, en tal van rapporten gepubliceerd over het opmerkelijkste onderdeel van het vervoer van de 53e Brigade: BUK 3×2, het raketsysteem waarvan we aannemen dat het de MH17 heeft neergehaald. De reis van de 53e Brigade is via Storymap te traceren vanaf haar basis in Koersk (Rusland) tot aan de Russisch-Oekraïense grens; op de site staan foto’s en video’s van het konvooi, waaronder de BUK 3×2.

Er is geen direct bewijs dat aantoont dat Russische militairen of separatisten de BUK 3×2 hebben afgevuurd toen het systeem in Oekraïne stond. Gezien de complexiteit van het BUK-M1-systeem is het echter zeer onwaarschijnlijk dat het Russische leger een BUK-raketsysteem aan de separatisten vervoerde zonder begeleiding of zonder een Russische bemanning. In het waarschijnlijke geval dat er met de BUK 3×2 een Russische bemanning meekwam, is het bijna zeker dat zij namens de 53e anti-luchtdoelbrigade opereerden, die sinds de zomer van 2014 aan de grens aanwezig waren.

Bellingcat heeft tal van rapporten gepubliceerd waaruit blijkt dat het BUK-M1-systeem – waarmee zeer waarschijnlijk de MH17 is neergehaald – de Russische BUK 3×2 was. Er zijn op de dag van de crash en in de dagen erna zes foto’s en video’s gemaakt van het BUK-M1-raketsysteem in Donetsk, Zuhres, Loehansk, Torez en Snizjne; op dit beeldmateriaal is te zien dat tal van kenmerken op de BUK overeenkomen met de kenmerken op de BUK 3×2. Veel van deze overeenkomstige kenmerken zijn te zien als je de BUK 3×2 (in Rusland, in juni 2014) vergelijkt met de BUK die gezien is in Donetsk (Oekraïne), op 17 juli 2014 – de dag waarop de MH17 neerstortte:

Er zijn tal van andere kenmerken op de BUK 3×2 die overeenkomen met de BUK-raket die op 17 en 18 juli 2014 in Oost-Oekraïne gezien is, die aantonen dat het zeker een Russische BUK-raket is, en nog specifieker: de BUK 3×2. Die kenmerken zijn onder andere:

  • Het merkteken H-2200 op de linkerkant (een lastdragende code die gebruikt wordt door de spoorwegen, en zeer gebruikelijk is op Russisch materieel, maar deze code is echter nauwelijks gezien op Oekraïense tanks en geen enkele keer op BUKs);
  • Een dradenkruis (een zwaartekrachtteken) naast het teken H-2200, dat bedoeld is voor het stabiliseren tijdens het laden op het spoor;
  • Een zichtbare typeaanduiding, met waarschijnlijk een “3”, en een gedeeltelijk verborgen maar toch vrij duidelijk getal in het midden “2”;
  • Duidelijke markeringen op de romp en de zijplaten;
  • Tekenen van schade op de zijplaten;
  • Een duidelijk wit teken op de rechter zijplaat, dat te zien is in twee video’s: de een is opgenomen op 18 juli in Loehansk en de ander op 23 juni in Alexeyevka (Rusland) (de vergelijking is hier te zien). Hetzelfde witte teken is te zien op de andere zijplaat, onder het H-2200-teken, zoals te zien is in bovengenoemde vergelijkende video).

Samenvatting van het rapport

Het rapport bevat vijf hoofdstukken, die elk een verschillend onderdeel van de 53e anti-luchtdoelbrigade en haar activiteiten in de zomer van 2014 beschrijven.

Het eerste hoofdstuk, “de 53e anti-luchtdoelbrigade”, beschrijft de rol van de brigade binnen het Russische leger en haar structuur, en de typeaanduidingen van de BUK-M1-systemen binnen de brigade.

Het tweede hoofdstuk, “Mobilisatie van de 53e anti-luchtdoelbrigade,” bevat een gedetailleerd overzicht van de inzet van de brigade tijdens de zomer van 2014. Na het bestuderen van de samenstelling van het konvooi dat de BUK-M1-systemen tussen 23 en 25 juni 2014 van Koersk (Rusland) naar de Russisch-Oekraïense grens vervoerde, hebben we vastgesteld dat het tweede bataljon van de 53e Brigade verantwoordelijk was voor het transport van de BUK 3×2. Het aangeduide raketsysteem BUK 3×2 verving het raketsysteem met het nummer 222 van het tweede bataljon; de officieren en militairen die normaal gesproken verantwoordelijk waren voor de BUK 222, waren dus hoogstwaarschijnlijk degenen die zijn vervanger, de BUK 3×2, bedienden. In dit tweede hoofdstuk wordt bovendien een ander konvooi besproken dat apparatuur van het eerste bataljon vervoerde in de dagen na de MH17-crash.

Het derde hoofdstuk, “Soldaten van de 53e anti-luchtdoelbrigade”, beschrijft de soldaten van de 53e Brigade en de informatie die we verkregen hebben door hun openbare berichten op de sociale media. De soldaten van het tweede bataljon leverden een schat aan informatie, waaronder foto’s en geschreven notities, waarmee ze hun verblijf aan de Russisch-Oekraïense grens in juni en juli 2014 illustreerden. Er wordt uitgebreide informatie gegeven met betrekking tot de soldaten die normaliter verantwoordelijk waren voor het BUK-raketsysteem met het nummer 222, die werd vervangen door de BUK 3×2 – waarvan wij aannemen dat die de MH17 heeft neergehaald. Verder werd er informatie verstrekt over soldaten van het eerste en derde bataljon om aan te tonen dat zij waarschijnlijk niet betrokken waren bij of afwisten van de overplaatsing of de werking van de BUK 3×2 in Oekraïne. De identiteit van al deze soldaten is in deze openbare versie van het rapport geanonimiseerd, met gefingeerde namen en hun gezichten wazig gemaakt; het Joint Investigation Team (JIT), het internationale onderzoekteam onder leiding van Nederland, heeft echter een ongecensureerde versie met de ware identiteit van de soldaten ontvangen.

Het vierde hoofdstuk, “Cadetten van de 53e anti-luchtdoelbrigade,” beschrijft een opleiding voor cadetten in de zomer van 2014 op de militaire basis van de 53e Brigade in Koersk. De door de cadetten geleverde informatie geeft ons meer inzicht in de structuur en werking van de brigade, en bovendien kunnen tal van officieren worden uitgesloten van betrokkenheid bij het neerhalen van de MH17. Alle cadetten zijn geanonimiseerd, zoals bij de soldaten in het vorige hoofdstuk.

Het laatste en belangrijkste hoofdstuk, “Commandanten van de 53e anti-luchtdoelbrigade”, bevat uitgebreide informatie over de leiderschapsstructuur van de brigade die het waarschijnlijke moordwapen van de neergehaalde MH17 geleverd en mogelijk ook bediend heeft. We leveren deels geanonimiseerde informatie over 14 officieren van het tweede bataljon van de 53e Brigade, inclusief de commandanten van het voertuig van het BUK-systeem. Sergey Borisovich Muchkaev, de commandant van de 53e anti-luchtdoelbrigade, is uitgebreid beschreven, samen met zijn superieuren onder wie Aleksey Zolotov van de luchtverdediging van de 20e Garde en Andrey Kokhanov van de luchtverdediging van het Westerse Militaire District. Uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid voor het neerhalen van de MH17 – met een wapen dat door het Russische leger is verstrekt en mogelijk bediend – bij het Ministerie van Defensie en de opperbevelhebber van de Russische strijdkrachten, president Vladimir Poetin.

Eerdere grote MH17-onderzoeken (Engels):

Door: Bellingcat