„Nema govora o autokefalnosti nove ukrajinske crkve, već se radi o potpunom prelasku pod jurisdikciju Vaseljenske patrijaršije. Ustav „jedinstvene pomesne crkve” koji je napisao Carigrad ne predviđa stvaranje autokefalne crkve koju očekuje Kijev.” – objavila je Politika. Jedan od najautoritetnijih dnevnih listova Srbije pozivajući se na dopis šefa odeljenja Ruske pravoslavne crkve za saradnju sa medijima Vladimira Legojda na društvenoj mreži „Telegram”, dodaje da će „samostalnost nove strukture, koju Carigradska patrijaršija namerava da stvori u Ukrajini, biti za stepen niža od postojeće samostalnosti kanonske Ukrajinske crkve”.
Navodna zavisnost od Carigrada, o kojoj su, kao na znak dirigenta, počeli da pričaju proruski mediji širom sveta čim je ukrajinski predsednik Porošenko najavio proglašenje autokefalnosti UPC, nije ništa drugo, nego obnavljanje direktne komunikacije UPC sa matičnom crkvom – Vaseljenskom Patrijaršijom. Za razliku od Ukrajinske Pravoslavne Crkve Moskovskog Patrijarhata, koja je sastavni deo Ruske Pravoslavne Crkve, nova crkva je nezavistan subjekat, a u prilog tome ide i činjenjica, da će ona sama birati svog poglavara na pomenutom saboru, koji ne mora dobijati blagoslov od druge crkve, kao što je to slučaj sa UPC (MP). Umesto toga poglavar novostvorene crkve samo dobija Tomos (povelju o autokefalnosti).
Što se tiče „ustava, napisanog Carigradom“ važno je naglasiti, da će ustav Ukrajinske Pomesne Pravoslavne Crkve tek biti razmotren i utvrđen od strane ukrajinskih arhijereja na Saboru 15 decembra.
„Poglavar pravoslavne crkve u Ukrajini može biti samo mitropolit, a ne patrijarh, arhijerejski sabor ukrajinske crkve će se po svim globalnim pitanjima obraćati Carigradskoj patrijaršiji, a ona će saopštiti saboru „šta treba da radi” – nastavlja se u članku Politike od 6. decembra.
Ovde nedostaje pojašnjenje, da patrijaršije i mitropolije, isto kao i arhiepiskopije u pravoslavnoj hijerarhiji autokefalnih crkava su ravnopravne i nezavisne. Naime, status mitropolija imaju Češka i Poljska crkva; arhiepiskopije – Grčka, Kiparska i Albanska, a njihovi poglavari su jednaki sa drugima, čak i sa patrijarsima. Osim toga, Vaseljenski patrijarhat u proteklih 200 godina nikome nije davao autokefalnost sa patrijaršijskim statusom. Dobijanje autokefalnosti i formiranje patrijarhata su potpuno različiti procesi. U tomosima rumunske (1885) i bugarske (1872) crkve je pisalo da su poglavari tih crkava mitropoliti, ali na današnji dan njih predvode patrijarsi. Tako da dobijanje statusa mitropolije u slučaju Ukrajine sasvim je u skladu sa postojećim crkvenim tradicijama.
„Buduća ukrajinska crkva će dobiti miro od Carigrada, što je jedan od glavnih znakova nepostojanja prava autokefalnosti“ – navodi list. Pod „nepostojanjem prava autokefalnosti“ prikazuje se davna tradicija dobijanja mira iz Carigrada, koje se i dan danas pridržavaju stari Jerusalimski patrijarhat, Grčka, Poljska, Češka i Albanska crkva.
„Jedina pomesna crkva” neće moći samostalno da kanonizuje svoje svece“ – tvrdi autor članka, iako to pitanje tek treba da bude razmotreno tokom pripremanja i utvrđivanja Ustava, za koji će se glasati na Ujedinjujućem saboru za stvaranje UPPC.
I na kraju, Politika upozorava, da ukrajinska crkva neće biti samostalna čak ni po pitanju unutrašnjih disciplinskih odluka jer će Carigradska patrijaršija postati viša apelaciona struktura. Prema pravilu 9 Četvrtog Vaseljenskog Sabora sve crkve priznaju pravo Carigrada na spomenutu apelaciju.
Dunja Vasiljević
