Tekst został przetłumaczony z języka angielskiego. Źródło: DFRLab
Późną porą 12 marca rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych na swoim oficjalnym kanale na Twitterze zaczęło wyśmiewać brytyjski rząd w tweetach oskarżających Brytyjczyków o obwinianie Rosji za wszystko, nawet za pogodę.
Posty nawiązywały do oskarżenia wysuniętego przez Premier Zjednoczonego Królestwa Theresę May w dniu 12 marca, że Rosja „wielce prawdopodobnie” stała za otruciem byłego szpiega Sergieja Skripala, jego córki i kilku osób postronnych z użyciem silnego związku chemicznego z grupy Nowiczok.
Rosyjskojęzyczny kanał ministerstwa, @mid_rf, jako pierwszy zamieścił wideo pokazujące opady śniegu w Wielkiej Brytanii, razem z zaskakującym opisem: „#WielcePrawdopodobnieRosja [#HighlyLikelyRussia] sprowadziła śnieg na Wielką Brytanię” i równie niezgrabną transliteracją na cyrylicę „ХайлиЛайклиРаша”.
Pół godziny później anglojęzyczny kanał ministerstwa poszedł w ślady rosyjskojęzycznego.
Dwa posty wpisują się w tendencję defensywnych komentarzy ze strony rosyjskich oficjeli i mediów, które, jak donosił już wcześniej @DFRLab, realizują schemat “zaprzeczyć, zniekształcić, rozproszyć uwagę, skonsternować” [“dismiss, distort, distract, dismay”].
Prześmiewczy ton pasuje do komentarza rzecznika MSZ FR Marii Zacharowej, która określiła oświadczenie premier May do Parlamentu ZK jako „cyrkowe show” i do twierdzenia opoki rosyjskiej telewizji państwowej Dmitrija Kisielowa, jakoby brytyjskie oskarżenia miały „tylko podsycać ich rusofobię”.
Wygląda na to, że celem było stworzenie viralowego hasztagu, ale do godziny 13:30 czasu brytyjskiego dnia 13 marca – około czternastu godzin po pierwotnym anglojęzycznym tweecie -hasztag wygenerował jedynie niecałe 1000 tweetów.
Do tej samej chwili rosyjskojęzyczny kanał rosyjskiego MSZ, mający 1,23 miliona obserwujących, odnotował jedynie 109 retweetów postu. Anglojęzyczny, przy 174000 obserwujących, miał 122 retweety, jednakże wideo było oznaczone jako wyświetlone prawie 35000 razy.
Według skanów sieciowych przeprowadzonych z użyciem narzędzia online Sysomos, anglojęzyczny tweet nie rozprzestrzenił się daleko poza grono obserwujących profil rosyjskiego MSZ. Spośród kont, które podały tweet dalej, jedynie kilka miało retweety. Tylko w jednym przypadku tweet został podany dalej ponad cztery razy, co powtórzone odpowiednią ilość razy może wygenerować zjawisko viralowości.
Społeczność udostępniająca post była w tym przypadku zdominowana przez znanych i niekryjących się ze swoimi poglądami popleczników Kremla. Najbardziej znanym jest @marcelsardo, opisujący się sam jako “prorosyjski snajper medialny”; @Varyagi to otwarcie prokremlowskie troll-konto; @maria_engstrom1 regularnie udostępnia prokremlowskie stanowiska w sprawach dotyczących grupy ratowniczej Białych Hełmów w Syrii, zestrzelenia malezyjskiego samolotu lotu MH17 nad Ukrainą czy idei „Noworosji”, wcześniejszego nieuznawanego zewnętrznie określenia Wschodniej Ukrainy.
@MID_YS, tymczasem to lokalna filia ministerstwa w Jużnosachalińsku na dalekim wschodzie Rosji. @RusEmbDK, @RusEmbBAH I @Russian_Emb_MDK to rosyjskie ambasady odpowiednio w Danii, Bahrajnie i w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii.
Tak więc rozprzestrzenianie się tweetu w tej społeczności jest przypadkiem przekonywania już nawróconych: ci, którzy podali go dalej, to konta już wcześniej otwarcie wspierające Kreml.
Pouczające było porównanie rozprzestrzeniania się z rosyjskojęzycznym postem. Podobne w skali, ale rozłożone bardziej równomiernie pomiędzy liczne pod-społeczności, jak pokazuje poniższa analiza:
Ponownie, jednakże, wliczają się w to liczne oficjalne konta, takie raj ambasada FR w Danii, rosyjskie przedstawicielstwo przy ONZ w Genewie (@mission_russian) i profile MSZ w Jużnosachalińsku (@MID_YS) i Samarze. Są tam także konta @Varyagi i @VKofSevastopol.
Niektóre rosyjskie przedstawicielstwa dyplomatyczne same opublikowały swoje niedyplomatyczne posty. Rosyjska ambasada w Londynie, na przykład skomentowała doniesienie, że brytyjskie ciało nadzorujące telekomunikacji, Ofcom, może przygotowuje się do odebrania licencji kremlowskiemu nadawcy Russia Today.
“Prawda jest pierwszą ofiarą”, napisała ambasada, zapominając wspomnieć, że RT jest, jak przyznał jej redaktor naczelny, „bronią informacyjną” rosyjskiego rządu.
Ten tweet osiągnął nieco większy zasięg z 275 retweetami do godziny 19.00 UTC 13 marca. Sięgnął także dalej, zwielokrotniony w licznych społecznościach I grupach odbiorców, jak pokazuje poniższy wykres.
Jednym z pierwszych przekaźników była ambasada FR w Kanadzie (@RysEmbassyC). Następnym komentator Max Keiser (MaxKeiser), prowadzący własny program w RT. Jakiś czas później tweet został udostępniony przez Marka Slebodę (@MarkSleboda1), innego eksperta RT i konto zwane @Navsetva, które rozpowszechnia prokremlowską narrację na temat zestrzelenia samolotu Malaysian Airlines o numerze lotu MH17, rosyjskiej aneksji Krymu i Bany Alabed, siedmioletniej dziewczynki, która tweetowała z oblężonego Aleppo w 2016 roku.
Inni podający dalej należą do społeczności pozamainstreamowych, często konspiracjonistycznych stron. W tym Off-Guardian (@OffGuardian0), którego motto to “Publikując fakty i opinie, które Guardian stara się ignorować” i strona RenegadeInc.com, której numerem jeden 13 marca była obrona RT przed „brytyjską klasą polityczną i neoliberalnymi mediami”.
Ponownie, w związku z tym, obrona RT przez ambasadę zdaje się być mocno ograniczona do już istniejących fanów i pracowników RT.
Ostatnia ambasada słynąca z trollingowych treści, Ambasada FR w RPA, również dołączyła do kampanii, tym razem publikując mem zawierający temat muzyczny brytyjskiego komika Benny’ego Hilla.
Ten tweet odniósł największy sukces ze wszystkich postów oficjalnych trolli, mając prawie 600 udostępnień do godziny 20.00 UTC 13 marca. Powtórzył argument „kto zyskuje” już wcześniej powtarzany przez sojuszników Kremla, by zasugerować winę Brytyjczyków.
Tweet został podany dalej przez tylu użytkowników, że byłoby niepraktyczne opisać i zamieścić kompletny skan. Jednakże główne punkty rozpowszechnienia widać na wykresie:
To było szczególnie interesujące badanie. Początkowy zasięg pochodził głównie od samej ambasady. Tylko kilku z bezpośrednich udostępniających osiągnęło jakikolwiek dalszy zasięg. Dwa wyróżniające się konta to @MauriceSchleepe, otwarcie prokremlowskie konto i @maria_engstrom1, która udostępniła także post MSZ FR.
Te konta były istotne nie ze względu na własny zasięg, ale jako łączniki do kolejnych udostępniających. Jeden, @OffGuardian0, udostępnił również post ambasady w Londynie. Dwa inne, @VanessaBeeley i @PartisanGirl to prokremlowscy i proasadowscy aktywiści, regularnie uczestniczący w rosyjskich atakach medialnych na Białe Hełmy, syryjską cywilną grupę poszukiwawczą i ratowniczą. Czwarte konto, @GrahamWP_UK, to Graham Phillips, brytyjski zwolennik kierowanych przez Rosjan separatystów na Ukrainie. Piąty profil to @TeamTrumpRussia, który obecnie publikuje treści prokremlowskie, ale w 2016 głównie atakował Hillary Clinton.
Te udostępnienia dały tweetowi zasadnicze nowe życie. Jednakże, ponownie, wszystkie należą do jednego ideologicznego rdzenia zwolenników Kremla, tak więc post Ambasady FR w RPA odniósł największy sukces w dotarciu do większej liczby zwolenników Kremla, ale niekoniecznie nieprzekonanych użytkowników.
Podsumowanie
Posty rosyjskich przedstawicielstw dyplomatycznych docierały głównie do znajomych uszu. Ich zasięg był ograniczony w liczbie i ograniczony do istniejącej grupy zwolenników.
Tym samym ich publiczny wpływ był radykalnie ograniczony. Te posty zdają się być głównie próbami antagonizacji rządu brytyjskiego i oddziaływania na konspiracjonistyczny margines anglojęzycznych mediów.
Posty te są interesujące ze względu na światło jakie rzucają na współpracę między ambasadami, komentatorami Russia Today i niezależnymi trollami. W każdym przypadku wiadomości podane przez oficjalne konta zawdzięczały główne zwiększenie zasięgu małej grupie użytkowników, niektórych powiązanych z RT, innych będących znanymi aktywistami prokremlowskimi. Był to ogólnoświatowy wysiłek ambasad i zwolenników zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej.
Podkreśla to również głęboko zakorzenione podejście kremla do brytyjskich gróźb. Tego typu tweety to środek retorycznej eskalacji, a nie rekoncyliacji. Pochodziły one od ambasad, a nie MSZ FR. Dalsza eskalacja jest wielce prawdopodobna.
Ben Nimmo jest Starszym Pracownikiem ds. Obrony Informacyjnej w Cyfrowym Laboratorium Badań Sądowych Rady Atlantyckiej (Atlantic Council’s Digital Forensic Research Lab) (@DFRLab).
Tekst został przetłumaczony z języka angielskiego. Źródło: DFRLab
