Türkiye’nin bir Rus gemisini alıkoymasının “korsanlıkla” hiçbir ilgisi yoktur. Gemi, Ruslar tarafından geçici olarak işgal edilen Berdyansk kentinden çalınan Ukrayna tahılının yasadışı ihracatına karışıp karışmadığı konusunda kontrol ediliyor.
Rus medyası, Türk gümrüğünün tahıl yüklü bir Rus kargo gemisini alıkoyma kararını eleştiri yağmuruna tuttu. Kremlin yanlısı medya, işbirlikçi ve işgalci Vladimir Rogov’un sözlerine atıfta bulunarak, Ukrayna Zaporijjya “yetkililerinin” Rus gemisinin Türkiye’de tutuklanmasını “korsanlık” olarak nitelendirdiğini iddia etti.
Rus medyası Rogov’un şu sözlerini aktardı: “Rusya’yı, tahılını satmasını engellerken dünyada kıtlık hazırlamakla suçluyorlar”.
Zaporijjya’nın gerçek yetkililerinin Rus medyası tarafından yayılan ifadelerle hiçbir ilgisi yoktur. Kremlin yanlısı medya “Zaporijya yetkilileri” adına Vladimir Rogov’un bir açıklamasını tekrarladı. Rogov Rus propagandasının işbirlikçisi ve sözcüsüdür ve Ukrayna devlet yetkilileriyle hiçbir ilgisi yoktur. Rogov 2014 yılında Rusya’ya kaçtı ve ancak 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgalinden sonra Zaporijjya bölgesinde ortaya çıktı. 29 Mart 2022 tarihinde, Ulusal Polis Rogov’un işbirlikçi faaliyetlerine ilişkin cezai kovuşturma başlattı. Bu nedenle Rogov’un ifadelerinin hiçbir gerçek temeli yoktur ve inandırıcı kabul edilemez.
Ayrıca, Türkiye’nin tahıl yüklü bir Rus kargo gemisini alıkoymasının “korsanlıkla” hiçbir ilgisi yoktur. Konu, Ukrayna’dan çalınan tahılın işgalci ülke tarafından yasadışı yollarla taşınması ihtimalinin önlenmesiyle ilgilidir. Gemi, Rus işgali altındaki Berdyansk kentinin limanından Haziran ayı sonunda ayrıldı ve Ukrayna kentinde saldırganların bu kargoyu adlandırdığı gibi gemide “Rus tahılı” bulunamaz.
Ukrayna’nın Türkiye Büyükelçisi Vasıl Bodnar, Türk gümrüklerinin Rus bandıralı Zhibek Zholy gemisini Temmuz ayı başında Türk sularında alıkoyduğunu söyledi. Ona göre, Ukrayna Başsavcılığı Türk Adalet Bakanlığı’na bir mektup göndererek geminin Rus işgali altındaki Berdyansk limanından yasadışı tahıl ihracatına karıştığını belirtti. Bakanlık, Türkiye’den gemiyi incelemesini ve kargonun kimliğini tespit etmek amacıyla laboratuvar incelemesi için tahıl örnekleri almasını istedi. Bodnar, Ukrayna’nın geminin tutuklanmasını, çalınan Ukrayna mallarına el konulmasını ve olaya karışan herkesin yargılanmasını beklediğini vurguladı.
Bodnar, “Geçici olarak işgal edilen Berdyansk limanını kullanmayı ve ardından bir Türk limanına girmeyi deneyen ilk gemi olduğu için bu gemiyle ilgili özel bir durum var. Bu yasadışıdır ve açıkçası büyük bir küstahlıktır ve fırsattan yararlanmak ve ürünleri ihraç etmek için böyle bir koridoru fiilen aşma girişimidir” dedi.
Bu nedenle Rusya’nın “korsanlık” tezi bu durum için geçerli değildir. Türkiye ve Ukrayna, geçici olarak işgal edilen Berdyansk kentinden ihraç edilen tahılın çalıntı Ukrayna malı olup olmadığını belirlemek için soruşturmalar yürütmektedir.
Türk sularında alıkonulan Zhibek Zholy gemisi Kazakistan’ın ulusal şirketi KZT’ye ait. Kazakistan, Ukrayna’nın tahıl taşımacılığı anlaşmasında herhangi bir dahli olduğunu reddetti ve geminin artık Rus bayrağı taşıdığını vurguladı. Kazak ulusal şirketi KTZ’nin açıklamasında, gemi sahibinin gemiyi Ekim 2021’de Rus şirketi Green Line LLC’ye kiraladığı bildirildi. KTZ, o dönemde Green-Line’ın Estonyalı kuruluş Mangelbert OU ile tahıl taşımacılığı için uzun vadeli bir sözleşme imzaladığını bildirdi. Kazakistan ulusal şirketi, KZT’nin şu anda “Zhibek Zholy” gemisiyle yapılan tahıl taşımacılığının ayrıntılarını araştırdığını ve Türkiye ve Ukrayna’nın yetkili organlarıyla iletişim halinde olduğunu söyledi. KZT ayrıca “uluslararası hukuka uymaya kararlı” olduğunu da belirtti.
İşgal birlikleri Ukraynalı çiftliklerin mülklerini yasadışı bir şekilde yağmalamaya, gıda ve tarım ekipmanlarına el koymaya devam ediyor. Tam ölçekli işgalin başlamasından bu yana Rus ordusu, Ukrayna’nın geçici olarak işgal edilen topraklarından 400.000 ton kadar mahsul çıkardı. Bu bilgiler Ukrayna’nın uluslararası ortakları tarafından da teyit edilmektedir. Örneğin, ABD Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS), Rus ordusunun Ukrayna’nın tarım sektörüne yönelik saldırılarının ve Ukrayna tahılını çalmasının, Rusya’nın Ukrayna’nın tarımsal potansiyelini baltalamaya yönelik kasıtlı bir girişimi olduğunu kanıtlayan bir dizi yazı yayınlamıştır.
Sivil altyapıya yönelik saldırılar ve geçici olarak işgal edilen toprakların yağmalanması uluslararası hukukun ihlalidir. Bu gerçekler savaş suçu olarak değerlendirilebilir. Rusya’nın Ukrayna’da işlediği suçlara ilişkin Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturması Mart 2022 gibi erken bir tarihte başlamıştır.
