Fakty jedynym lekarstwem na dezinformację związaną z COVID-19

Pandemii wywołanej przez koronawirusa towarzyszy zalew fałszywych i wprowadzających w błąd informacji, podejmowane przez zagraniczne podmioty próby wywarcia wpływu na debaty w UE, żerowanie na ludzkim strachu oraz masowy napływ szybko zmieniających się informacji. Wprowadzające w błąd informacje na temat dbania o zdrowie, niebezpieczne fikcje oparte na fałszywych twierdzeniach i teoriach spiskowych oraz oszukiwanie konsumentów, stanowią poważne zagrożenie.

Na stronie internetowej Komisji Europejskiej w dziale „Działania w kontekście koronawirusa – walka z dezinformacją” znajdują się informacje i rekomendacje Komisji, m.in. jak oddzielić fakty od mitów, ostrzeżenie dot. oszustw w Internecie oraz zbiór materiałów i narzędzi online dla uczniów, nauczycieli i wychowawców, z których można korzystać zdalnie podczas epidemii COVID-19.

Unia Europejska i jej państwa członkowskie są zdeterminowane przeciwstawiać się działaniom osób, które próbują skorzystać z kryzysu i narazić życie obywateli, lub które rozpowszechniają propagandę lub sieją nienawiść.

WIEDZA

Fałszywe lub wprowadzające w błąd treści mogą przybierać różne formy, które wymagają różnej reakcji:

• treści mogą być wprawdzie zgodne z prawem, ale mimo to szkodliwe
• mogą mieć charakter zarówno dezinformacji (która z definicji jest zamierzona), jak i informacji wprowadzających w błąd
• mogą obejmować wprowadzające w błąd informacje dotyczące dbania o zdrowie, różne formy oszukiwania konsumentów i cyberprzestępczości, nielegalne nawoływanie do nienawiści, a także kierowane z zagranicy działania w zakresie wywierania wpływu
• mogą się za nimi kryć zarówno interesy ekonomiczne powodujące szkody społeczne (w przypadku oszust internetowych), jak i cele polityczne
• podmioty zagraniczne i niektóre państwa trzecie, w szczególności Rosja i Chiny, prowadzą zarówno w samej UE, jak i w jej sąsiedztwie oraz na całym świecie, ukierunkowane działania w zakresie wywierania wpływu i kampanie dezinformacyjne

PRZYKŁADY DEZINFORMACJI

• Fałszywe stwierdzenia w rodzaju „picie wybielaczy lub czystego alkoholu może wyleczyć zakażenie koronawirusem” – jest wręcz przeciwnie, wypicie tych substancji może być bardzo szkodliwe. Belgijskie centrum toksykologiczne odnotowało wzrost o 15 proc. liczby incydentów związanych z wybielaczami.
• Teorie spiskowe, na przykład twierdzenie, że koronawirus jest „wirusem wygenerowanym przez światowe elity w celu ograniczenia wzrostu liczby ludności”. Dowody naukowe są jednoznaczne: wirus należy do rodziny wirusów pochodzenia zwierzęcego, do której należą również wirusy SARS i MERS.
• Twierdzenie, że „instalacje sieci 5G sprzyjają rozprzestrzenianiu się wirusa”. Teorie te nie mają żadnych podstaw naukowych, ale prowadziły do niszczenia masztów telekomunikacyjnych.

KOMUNIKACJA

Komisja uruchomiła specjalną stronę internetową poświęconą działaniom podejmowanym w kontekście koronawirusa, która zawiera bieżące informacje na temat wirusa oraz reakcji UE. Specjalna strona dotycząca dezinformacji na temat koronawirusa, dostępna we wszystkich językach urzędowych UE, rozwiewa powszechne mity dotyczące wirusa.

Komisja ściśle monitoruje przestrzeganie przez platformy internetowe kodeksu postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji. Jest to samoregulacyjne zobowiązanie platform internetowych, najważniejszych sieci społecznościowych, reklamodawców i branży reklamowej do przeciwdziałania upowszechnianiu dezinformacji i fałszywych informacji w internecie.

26 maja 2021 r. Komisja opublikowała wytyczne dotyczące sposobów ulepszenia kodeksu postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji, aby stał się bardziej skutecznym narzędziem przeciwdziałania dezinformacji. Komisja określa w nich swoje oczekiwania, wzywa sygnatariuszy do większego zaangażowania i przewiduje wzrost liczby sygnatariuszy. Proponuje, by ograniczyli oni zachęty finansowe dla dezinformacji, umożliwili użytkownikom odgrywanie aktywnej roli w zapobieganiu jej rozprzestrzenianiu, lepiej współpracowali z weryfikatorami informacji we wszystkich państwach członkowskich oraz stworzyli ramy dostępu do danych.

Ulepszenia w unijnym kodeksie postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji

Sygnatariuszy tego kodeksu zachęca się do składania comiesięcznych sprawozdań na temat ich działań w zakresie zwalczania dezinformacji na temat koronawirusa. Sprawozdania bazowe:

• Twitter zaktualizował politykę dotyczącą wprowadzających w błąd informacji o szczepionkach na COVID-19. Od 1 marca umieszcza ostrzeżenia na tweetach powielających niepoparte dowodami, budzące wątpliwości, niepełne lub wyrwane z kontekstu informacje na temat szczepionek.
• TikTok informuje, że rozszerzył zakres funkcji „Know your Facts” na sześć rynków w UE (Hiszpania, Niemcy, Austria, Francja, Włochy i Holandia). Dzięki nowej funkcji aplikacja informuje użytkownika, że zamierza on udostępnić niezweryfikowane informacje, i pyta, czy na pewno chce kontynuować. Oprócz tego oznakowano specjalnym tagiem wszystkie wideo zawierające słowa lub hashtagi związane ze szczepionkami na COVID-19. W sumie oznaczenie to zastosowano do 7687 nagrań, czyli ponad dwukrotnie więcej niż miesiąc wcześniej.
• Na podstawie informacji uzyskanych od organów ds. zdrowia i z innych wiarygodnych źródeł Google  oferuje teraz w aplikacjach Google Search i Google Maps informacje o tym, gdzie można się zaszczepić. W Europie ta funkcja jest od początku kwietnia dostępna we Francji i zostanie wprowadzona w innych krajach.
• Microsoft opublikował więcej informacji o szczepionkach i szczepieniach na swojej stronie LinkedIn poświęconej COVID-19, na którą przekierowywani są użytkownicy stosujący terminy związane z COVID-19. Oprócz tego, w ramach kampanii informacyjnej VaxFacts, do 30 czerwca możliwe jest bezpłatne korzystanie z rozszerzenia wyszukiwarki „Health Guard”, które pomaga w wyszukiwaniu wiarygodnych źródeł wiadomości i informacji na temat zdrowia.
• Facebook informuje, że w marcu udoskonalił narzędzia służące do promowania szczepień przeciwko COVID-19: oznacza wpisy na temat szczepionek na COVID-19 linkami do szczegółowych informacji publikowanych przez WHO i przedstawia w czasie rzeczywistym zagregowane tendencje dotyczące szczepień.

Komisja współpracuje z platformami internetowymi uczestniczącymi w usystematyzowanym dialogu na temat przeciwdziałania oszustwom konsumenckim w internecie, związanym z pandemią koronawirusa. W dialogu tym biorą również udział organy ochrony konsumentów. Komisja i sieć współpracy w zakresie ochrony konsumentów pozostają w stałym kontakcie z 11 dużymi platformami internetowymi: Allegro, Amazon, Alibaba/AliExpress, CDiscount, Ebay, Facebook, Google, Microsoft/Bing, Rakuten, Verizon Media/Yahoo i Wish. Omawiane są z nimi nowe trendy i praktyki biznesowe w związku z pandemią. W wyniku tej współpracy platformy internetowe zgłosiły usunięcie setek milionów nielegalnych ofert i reklam oraz potwierdziły stały spadek liczby nowych ofert związanych z koronawirusem.

SzyMon / https://ec.europa.eu